G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov

124-rasm. Riniya psilofiti tellomidagi paporotnikning sporofilini 
hosil bo’lishi (2-5) va
Proantostrobilning tuzilishi (6).
Shartli belgilar: Meg – megasporofill, Mik – mikrosporofill,
R – rizomoid, S – sporangiy, O‘B – o’rama barg.
6 
1 
S 
O’B 
Meg 
Mik 
R 
241

---

qilishdi. Xulosa qilib aytish kerakki, gulning kelib chiqishi 
tо‘g‘risidagi muammo hozirgacha tо‘liq hal etilgani yо‘q.
Gulda jinslarning bо‘linishi.
Bir gulda ikki jinsning ham 
changchi, ham urug‘chining bо‘lishiga 
ikki jinsli gul
deb ataladi. Ikki 
jinsli gullar yopiq urug‘li о‘simliklar orasida juda kо‘p tarqalgan. 
Urug‘chi (♀ ), changchi (♂) – bu ikki jinsli gul. О‘simliklar orasida 
bir jinsli gullar ham uchraydi. Faqat changchilardan tashkil topgan 
gullar – changchi gul, urug‘chilardan iborat bо‘lsa, urug‘chi gul deb 
ataladi. Changchi va urug‘chi gullar bir о‘simlikda bо‘lsa, bir uyli, 
changchi gul bir о‘simlikda, urug‘chi gul boshqa о‘simlikda bо‘lsa 
ikki uyli о‘simliklar deb ataladi. Bir uyli о‘simliklarga makkajо‘xori, 
qiyoqо‘tlar, oq qayin, dub, qora qayin ikki uyli о‘simliklarga gazanda, 
tol, tog‘ terak, nasha va boshqa о‘simliklar misol bо‘ladi (125-rasm) .
Ba’zi о‘simliklarda ikki jinsli gullar bilan bir qatorda bir jinsli 
gullar ham bо‘lgan. Bunday gullar kо‘p uyli va 
poligam
(yunon. poli 
– kо‘p, gamos – qо‘shilish) yoki aralash jinsli gullar deb ataladi. 
Bunday gullarga shumtol, zarang, qora bug‘doy va juda kо‘p boshqa 
о‘simliklar kiradi. Ba’zan, jinsiy organlar butunlay reduksiyalanib, 
bepusht gullar ham hosil bо‘ladi. Bunday gullar о‘ziga hasharotlarni 
jalb etadi. Kо‘pincha bepusht gullar tо‘pgullarning chetlarida 
joylashib, tо‘pgulning о‘rtasida ikki jinsli gullar о‘rnashadi 
(kungaboqar, kalina-bodrezak).