G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I


 –rasm. Muhofazalovchi seliklar (ustunlar) qurish



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet176/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

16.3 –rasm. Muhofazalovchi seliklar (ustunlar) qurish 
Yotiqlikka ko‘ndalang qirqimlarda qatlamni tiklanish tomonidan selik 
chegaralari ustki qatlamda - 

burchak, mezozoyda - 
M

burchak, asos jinslarda - 

burchak bilan aniqlanadi. Qulash tomondan ustki qatlamda -

burchak, mezozoy 
qatlamda - 
M

, va asos jinslarda - 


Qatlam yotiqligi bo‘yicha qirqimlarda selik chegaralari ustki qatlamda - 


mezozoy qatlamlarda - 
M

va asos jinslarida 
Г
H
- chuqurlikkacha 

burchaklar 
bilan aniqlanadi. 
Г
H
- chuqurlikdan pastida gorizontga 

90
burchak ostida 
chiziqlar bilan selik chegaralari aniqlanadi. 
Chuqurlik 
Г
H
- quyidagicha aniqlanadi: 





H
tg
tg
tg
tg
H
Г
*
+

=
(16.1) 
bu yerda 

- qatlamni tiklanish tomonidan siljish burchagi; 

H
- selikni pastki 
chegarasidan asos jinslarini mezozoy qatlami bilan kontaktgacha bo‘lgan masofa. 


286 
Qiyaligi katta qatlamlarda obektlarni himoyalash uchun selikning tepa 
chegarasi yotiqligiga ko‘ndalang qirqimlarda ustki qatlamda - 

, asos jinslarida 

burchaklari bilan, pastki chegara havfsiz qazish chuqurligi bilan aniqlanadi.
Qatlam yotiqligi bo‘yicha selik chegaralari ustki qatlamda 

burchak bilan va 
asos jinslarida 

90
burchak bilan aniqlanadi (16.4 -rasm). 
16.4 –rasm. Qatlam yotiqligi burchagi yotishi 
Jinslarning siljishi ro‘y berishi mumkin bo‘lgan qo‘shqatlamli konlarda tikka 
stvollarni va muhim obektlarni himoyalash uchun yer yuzasidan qo‘shimcha selik – 
tayanchlar qo‘riqlovchi obektning qatlamni yotish tamonidan quriladi. Selik – 
tayanch chegaralari qatlam yotish tamonidan 
3
n
H
H
S
у
=
chuqurlikda 
joylashtiriladi. Bu yerda 
S
H
- qatlam og‘ish burchagi, ustki qatlam qalinligi va 
mezozoy qatlam qalinligiga bog‘liq chuqurlik. (

=
15

va 
m
h
h
m
20
5

=
+



287 
m
H
S
50
30

=


=
45

da 
m
H
S
200
110

=
va 

=
60

da 
m
H
S
285
155

=
); 
n

qazilayotgan qatlam soni. 
Qatlam yotiqligi bo‘yicha selik – tayanch o‘lchami 
у
H
- chuqurlikda 
muhofazalovchi selik o‘lchami EB ga teng olinadi. 
Yotiqlik bo‘yicha selik – tayanch o‘lchami AB yotiqlik bo‘yicha 
muhofazalanayotgan maydon o‘lchamiga teng olinadi. 
Plandagi havfli siljish zona chegaralari shakli shuni ko‘rsatadiki muldaning 
asosiy kesimlarida siljish burchaklari 

burchagi va berma chegaralari o‘rtasida 
quyidagicha bog‘liqlik bor; 





2
2
2
2
sin
cos
ctg
ctg
ctg
+
=

(16.2) 





2
2
2
2
sin
cos
ctg
ctg
ctg
+
=

; (16.3) 
Qatlam yotiqligiga nisbatan diogonal joylashgan cho‘ziq ob’yektlarni 
muhofaza qilish uchun seliklarni qurishda vertikal kesmalar usulidan foydalanilib 
ular berma chiziqlariga perpendikulyar va ob’yektni harakterli joylaridan 
o‘tkaziladi. Bu kesmalarda 


va 


burchaklari qiymati yuqoridagi formula 
yordamida aniqlanadi yoki “ob’yeklarni muhofazalash qoidalari” yo‘riqnomasidagi 
nomogrammadan olinadi. Temir yo‘lni qo‘riqlash uchun seliklarni qurishda I-I, 0-
II, 0-III, 0-IV va V-V kesmalardan foydalaniladi. Har bir kesmada qatlamni tiklanish 
va yotish tomonlarida 


va 


burchaklari ostida selik chegaralari aniqlanib 
gorizontal o‘lchami planga qo‘yiladi. Planda topilgan nuqtalar 1-2-3-4-5-
1
2
3
4
5










larni o‘zaro tutashtirib selik konturini aniqlanadi (16.5-расм) 
Ayrim hollarda vertikal kesmalar usuli o‘rniga perpendikulyarlar usulidan 
foydalaniladi. Bu usulda planda selik o‘lchamlari analitik usulda topiladi. Bermaga 
perpendikulyar uzunligi quyidagicha aniqlanadi:
a) qatlamni tiklanish tomonida 





tg
ctg
ctg
h
H
hctg
q
в
cos
1
)
(

+

+
+
=
(16.4) 
b) qatlamni yotish tomonida 


288 





tg
ctg
ctg
h
H
hctg
n
cos
1
)
(




+
=

(16.5) 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish