G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I


 –rasm .  Yer osti geometrik nivelirlash sxemasi



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet154/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

13.16 –rasm

Yer osti geometrik nivelirlash sxemasi. 
Nivelirlashda har bir stansiyada reyka qora va qizil tamoni bo‘yicha sanoq 
olinib nuqtalar orasidagi nisbiy balandlik 
1
Z

va 
2
Z

ikki marta topiladi va o‘rtacha 
qiymati aniqlanadi. 
i
i
i
b
a
Z

=

(13.15) 
Bu yerda 
i
a
- orqa reykadan olingan sanoq; 
i
b
- oldingi reykadan olingan sanoq. 
Tasvirdan ko‘rib turganingizdek eometric nivelirlashda bir necha xil sharoit 
bo‘lishi mumkin: 

Oldingi nuqta yerda va orqa nuqta shiftda: 
(
)
i
i
i
i
i
b
a
b
a
Z
+

=


=



Oldingi nuqta lahim shiftida va orqa nuqta yerda: 
( )
i
i
i
i
i
b
a
b
a
Z
+
=


=



Ikkala nuqta lahim shiftida: 
( )
i
i
i
i
i
a
b
b
a
Z

=



=




248 
Har bir bet oxirida kantrol hisob qilinadi:
  



=





r
o
Z
Z
b
a
'
2
1


Bog‘lanmaslik qiymati 50 
L

L
- nivelir yo‘li uzunligi, km.
Bog‘lanmaslik qiymati teskari ishora bilan hamma stansiyaga teng ravishda 
tarqatilib chiqiladi va nuqtalarning absolyut balandliklari hisoblab topiladi. 
 
13.12. Trigonometrik nivelirlash 
Trigonometrik nivelirlash usulidan lahimning qiyaligi 



8
5
dan ortiq bo‘lgan 
hollarda foydalaniladi (13.17-rasm). Trigonometrik nivelirlash teodolit yordamida 
bajarilib, har bir stansiyada vetikal burchak va masofa o‘lchanadi [1]. Yo‘qorida 
ko‘rib chiqqan (13.16) formulalardan foydalanib nisbiy balandlik topiladi va har bir 
nuqtaning absolyut balandliklari hisoblab topiladi: 
(
)
B
A
ab
B
A
V
i
l
Z

+
=



sin
(13.16) 
Bu yerda 
ab
l
- A va B nuqtalar orasidagi qiya masofa; 

- qiyalik. 
A
i
- A 
nuqtasidan teodolitgacha bo‘lgan masofa; 
B
V
- B nuqtasidagi vizirlash balandligi. 
13.17 – rasm. Lahimda trigonometrik nivelirlash sxemasi 
 
Trigonometrik nivelirlash ishlarini teodolit yo‘llari o‘tkazish jarayeni bilan bir 
vaqtda ham bajarilishi mumkin. 
 


249 
Nazorat savollari: 
1. Marksheyderlik fani nimani o‘rgatadi? 
2. Konlarni o‘zlashtirish necha bosqichdan iborat? 
3. Konlarni qidiruv jarayenida marksheyderlik ishlari.
4. Konlarni loyihalash jarayenida marksheyderlik ishlari. 
5. Konlarni ekspluatasiya jarayenida marksheyderlik ishlari. 
6. Konlarni tugatish jarayenida marksheyderlik ishlari. 
7. Yer osti syomkalari turlari? 
8. Yer osti bog’lovchi syomkalarning turlari.
9. Yer osti bog’lovchi syomkalar qanday bajariladi? 
10. Yer osti balandlik syomkalari qanday bajariladi? 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish