G qarshiboyeva, J. Majidov, A. Sharafitdinov



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/55
Sana30.10.2022
Hajmi1,63 Mb.
#858379
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   55
 
Maqollardan namunalar:
Yomon bilan yurdim qoldim uyatga, yaxshi bilan yurdim, yetdim 
niyatga; 
Kimki bo‘lsa dilozor, undan el-u yurt bezor;
Odam bo‘lmoq asta-asta, Hayvon bo‘lmoq bir pasta;
Duo olgan omondir, qarg‘ish olgan yomondir.
Tig‘ jaraxoti bitar, til jaraxoti bitmas;
Arslon izidan qaytmas, yigit so‘zidan.
Tuyaday bo‘y berguncha, ninaday aql bersin; 
Ko‘p o‘yla, bir so‘yla.
Bilagi zo‘r birni yiqar, bilimi zo‘r mingni,
Ilm olishning erta-kechi yo‘q; 
Tirishgan tog‘dan oshar, Ter to‘kkan baxtli yashar.
 
3. 3. Ertaklarning sirli olami

Ertaklar yaxshilikka yetaklar 
Farzandingizga ertak aytib beryapsizmi?
Xalq badiiy so‘zning yosh avlod tarbiyasidagi kuch-qudrati va 
jozibasiga alohida e’tibor berib kelgan. Badiiy so‘z bilan xalqning 
barcha tajriba boyliklarini, turmush tarzi, ma’naviy va madaniy 
hayotini go‘zal ifodalarda ifodalaganliklari ma’lum. Xalq orasidan 
ajoyib iste’dod sohiblari -dostonchilar, ertak aytuvchilar, qo‘shiqchilar 
yetishib chiqqan. Ular yaratgan maqol va matallar, ertak va afsonalar, 
qo‘shiq va topishmoqlarda, xalqning aql-zakovati, orzu-istaklari, ruhi 
va irodasi o‘z aksini topgan. So‘z san’atining asosiy manbai - real 
borliq, tabiat, insonlar, ularning mehnati va o‘zaro munosabatlari
xulq-atvori hisoblanadi. Badiiy so‘z orqali obrazlar aniq yaratiladi, bu 
bilan bola ko‘zi oldida asar qahramonlarining sarguzashtlari, xatti-
harakatlari, his-tuyg‘ulari gavdalantiriladi.
Shulardan biri so‘z san’atining go‘zal namunasi hisoblangan 
ertaklar haqida to‘xtalib o‘tsak. ertaklar xalq og‘zaki ijodining eng 
qadimiy, ommaviy janr turi sifatida talqin qilinadi. Hayot haqiqati 
bilan bog‘liq bo‘lib, xayoliy va hayotiy uydirmalar asosiga qurilgan 
didaktik g‘oyalar tashuvchi, xayolot va fantastika xususiyatlari bilan 


51 
yo‘g‘rilgan og‘zaki hikoyalar ertaklardir. Mahmud Qoshg‘ariy 
o‘zining "Devonu lug‘otit-turk" asarida ertaklar "yetuk" shaklida 
ishlatilganini ta’kidlab o‘tadi. Hozir fol’klorshunoslikda ertak atamasi 
qabul qilingan bo‘lsa-da, o‘zbeklar o‘rtasida ertaklar "varsoqi", 
"cho‘pchak", "ushuk", "matal", kabi atamalar bilan ham ishlatiladi. 
Ertaklarga nisbatan Surxondaryo, Samarqand, Farg‘onada - 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   55




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish