G qarshiboyeva, J. Majidov, A. Sharafitdinov

Onalik xulq-atvorining shakllanishi: 
Olimlar ontogenetik 
taraqqiyot davrida yaxshi ona bо‘lishga sabab bо‘luvchi qator omillar 
qatorida qiz bolaning о‘z onasi bilan yoshligidan boshidan kechirgan 
muloqot tajribasini, oilasida onaga va onalikka munosabat 
xususiyatlarini, о‘z oilasida kichkina bolalar bilan muloqot tajribasi 
borligini inobatga oladilar (
Filippova G. G., 
1999) 
12
.
Bu 
jarayonda 
qizchaning 
ona 
tomonidan 
qanday 
tarbiyalanganligidan tashqari, muayyan madaniy manbalar bilan 
tanishligi ham katta ahamiyat kasb etadi. Masalan, onasidan qanday 
ertaklar eshitgani yoki qanday о‘yinchoqlar о‘ynagani bevosita uning 
11
Авдеева Н.Н., Хаймовская Н.А.
Зависимость типа привязанности ребенка к взрослому от особенностей 
их взаимодействия (в семье и Доме ребенка) // Психологический журнал. – М.: 1999. – Т. 20. – № 1. – С.
12
Филлипова Г.Г.
Материнство: Сравнительно-психологический подход // Психологический журнал. – 
М.: 1999. – Т. 20. –№ 5. – С. 

---

74 
kelajakda qanday ona bо‘lishiga ta’sir etadi. Masalan, yoshligidan 
mehribon ona haqida eshitganlarini, ertak holida bо‘lsa ham yovuz 
kampirlar, yalmog‘iz ayollar, о‘gay onalar haqida eshitganlari bilan 
tо‘g‘ri solishtirish tajribasi bor qiz о‘zining istiqboldagi harakatining 
yо‘nalishini belgilab olishi mumkin. Yoki qо‘g‘irchoqlarni erkalatishi, 
onasiday g‘amxо‘rlik qilishi ham ijobiy tajriba, lekin ming afsuski, 
hozirgi paytda ishlab chiqarilayotgan “barbi” kabi qо‘g‘irchoqlar 
qizchalarda onalikni emas, kо‘proq ayollik fazilatlarini, oliftachilikni 
tarbiyalaydi. Zamonaviy ertaklarning ayrimlarida ham tarbiyaga zid 
keladigan syujetlar kо‘p. O‘zbeklar suyib kо‘radigan multfilmlar, 
masalan, “Zumrad va Qimmat” ertaklarini ham agar ona tо‘g‘ri 
sharhlamasa, bola ongida notо‘g‘ri tasavvurlar shakllanib qolishi, 
о‘gay onaning albatta johil, otaning hamisha bо‘ysunuvchanligi 
tо‘g‘risidagi chalkash tushunchalar paydo bо‘lishi mumkin.