G. Q. Salijanova boyitishning yordamchi

3.2. namlik turlari, ularning qattiq zarrachalar bilan 
bog‘lanishi va mahsulotlarni suvsizlantirish
Mahsulotning namligi deb uning namlik mahsulot massasidan 
quritilgan mahsulot massasi ayirmasining dastlabki mahsulot 
massasiga nisbati tushuniladi.
W
Q Q
Q
=
−
1
2
1
100
,
bu yerda: 
Q
1
– nam mahsulotning massasi; 
Q
2
– quruq mah sulotning 
massasi.
Namliklar ishchi namlik – 
W
i
, laboratoriya namligi – 
W
l
va 
tashqi namlik – 
W
t 
ga bo‘linadi va ular orasidagi bog‘liqlik 
quyidagicha ifodalanadi:
W
t 
= 
W
i 
– 
W
l
yoki 
W
i 
= 
W
t 
+ 
W
l
.
Bo‘tananing zichligi δ (kg/m
3
) – bu bo‘tananing massasi uning 
hajmiga nisbati bilan xarakterlanadi va quyidagicha ifodalanadi:
δ =
M
b
ν
,
bu yerda: 
M
b 
– bo‘tananing zichligi; 
v
– bo‘tananing hajmi.

---

28
Bo‘tanadagi qattiq zarracha miqdori 
R
(%) – bu mahsulotdagi 
quruq massa miqdoriga nisbati bilan belgilanadi va quyidagicha 
ifodalanadi:
R
G
G g
=
+
100
(
)
.
Mahsulotning namligi ma’lum bo‘lsa, undagi qattiq moddani 
topish mumkin:
R 
= 100 – 
W.
Bo‘tanani xarakterlovchi ko‘rsatkich 
R
massadagi suyuqlik ning 
qattiq moddaga nisbati bilan belgilanadi:
R 
= 
J 
: 
T 
= 
q
/
G 
= 
W
/(100
 
– 
W
)
 
= (100
 
– 
R
)/
R.
Suvsizlantirishda energiyaning mahsulotdagi suyuqlikka 
bog‘liqligini sezilarli darajada kuzatish mumkin. Energiya bog‘-
liqligi qancha katta bo‘lsa, materialdan suvni ajratish shuncha qiyin 
bo‘ladi. Shu sababli akademik P.A. Rebindrom tomonidan ishlab 
chiqilgan, klassifikatsiya prinsipi, ya’ni kimyoviy, fizik-kimyoviy va 
fizik-mexanik bog‘lanishlar mavjud.
3.1-jadval