G. Q. Hasanova, Z. B. Jalilov

6.3. O‘quv-uslubiy majmualarni chop etishga tayyorlash
1. O‘quv-uslubiy majmualar uchun quyidagi parametrlar qabul qilinadi:

• 
  O‘quv-uslubiy majmualarning ulchami 60x84/8 (210x297 mm);
  
• 
  hoshiyalarning ulchami tepadai va pastdan 20 mm, chap va o‘ng tomondan 20 mm, hoshiyalarning o‘lchami ±10% o‘zgartirilishi mumkin;
  
• 
  O‘quv-uslubiy majmualarni rasmiylashtirishda har bir bo‘limning nomi (yoki qisqa nomi)ni ifodalaydigan kolontitul elementini joylashtirish tavsiya kilinadi;
  
• 
  saxifalarni bezatish uchun ortiqcha ornament va bezak elementlaridan foydalanishga yul qo‘yilmaydi.
  

2. 
   O‘quv-uslubiy majmualarning muqova titul varag‘ini rasmiylashtirishda uni ishlab chiqqan oliy ta’lim muassasining logotipi (emblemasi) hamda o‘quv-uslubiy majmua nomidan keyin fanning asosiy mazmunini ifodalaydigan 1 ta rangli rasm joylashtirish mumkin.
   
3. 
   O‘quv-uslubiy majmua matnini terish va sahifalashda quyidagi talablarga rioya kilinadi:
   
   1. 
      O‘quv-uslubiy majmualarning asosiy va qo‘shimcha matnlarini terishda Times Uz va Times New Roman SHrift garniturasi, asosiy matn uchun 12, 14, qo‘shimcha va yordamchi matnlar uchun 11,12 shriftning keglidan foydalanish lozim.
      

Bunda kompьyuterdan foydalanishda ushbu parametrlarga ulchami va yozilishi yaqin bo‘lgan boshqa shriftlar garniturasidan foydalanish mumkin. O‘ziga xos yozuv shakliga ega tillar (masalan arab, yapon, koreys, xitoy, hind va boshqalar) uchun boshqa mavjud garnituralardan foydalanish mumkin.

2. 
   Asosiy matn 1,0 yoki 1,5 intervalda teriladi. Abzats chekinishi ulchami 1,0 yoki 1,5 sm. Bu parametrlar matn bo‘ylab bir xil bo‘lishi shart.
   
3. 
   Jadvallar nomi va qo‘shimcha matnlarni boshqa rang bilan ajratishga yo‘l qo‘yilmaydi. O‘quv-uslubiy majmualarda asosiy matn bir ustunda terilishi kerak.
   
4. 
   O‘quv-uslubiy majmualarda asosiy sarlavhalarni hamda matnda rasm ostidagi yozuvlarni tuq ko‘k rang bilan yozishga yo‘l qo‘yiladi ammo ko‘rinmaydigan yozuvda yozishga yo‘l qo‘yilmaydi.
   
5. 
   Formulalar kqora rangda teriladi. Formularni terishda fon ishlatishga va boshqa rangdan foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi.
   
6. 
   Sahifalarda asosiy va qo‘shimcha matnlarni turli rangli fonlarga joylashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi.
   
7. 
   O‘quv-uslubiy majmualarda asosiy va qo‘shimcha matnni terish uchun 1-2 ta shrift garniturasidan foydalanish mumkin.
   
8. 
   Darajasi bir xil bo‘lgan yozuv, sarlavha va boshqa matnli elementlar bir xil parametrli shrift bilan terilishi va rasmiylashtirilishi kerak.
   
9. 
   Snoskalarni terish uchun asosiy kegldan 2 p, 4 p kichik bo‘lgan shrift kegllari tanlanadi.
   
10. 
    Titul varagida kolonsifra (betlarning tartib raqami) qo‘yilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
    
11. 
    Kolonsifralar sahifaning tag qismining markazida quyilishi maqsadga muvofiq.
    
2. 
   O‘quv-uslubiy majmualarda rasmlar bilan ishlash qo‘yidagi tartibda amalga oshiriladi:
   

• 
  Rasmlar bir va kup rangli bulishi mumkin.
  
• 
  Estetik talablardan kelib chiqqan holda rasmlarni kvadrat shaklda joylashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi.
  
• 
  O‘quv-uslubiy majmualarda sifatsiz skanerlangan va yozuvlari
  

aniq o‘qilmaydigan rasmlarni joylashtirish man etiladi.

• 
  Rasmlar va diagrammalarni bezatishda 10-15 foizli, yani juda och fondan foydalanish lozim.
  
• 
  Rasmlar ketma-ketligi har bir bobda alohida qo‘yiladi, masalan, 1 bobda 1-rasm «1.1-rasm»,- 2 bobda 4-rasm - «2.4-rasm» deb belgilanadi. Jadvallar bilan rasmlar bir xil usulda raqamlanadi.
  
• 
  Jadval va diagrammalarni bezatishda matnni o‘qishni kiyinlashtirmaydigan och tusli qaymoq rangli fondan foydalanish lozim.
  
• 
  O‘quv-uslubiy majmualarni birdan ortiq rang qo‘llab ishlab chiqishda, boshqa ranglar luz, sarlavha, qoidalar, shuningdek, belgilar, jadval va x-k. ni ajratishda qo‘llaniladi. Ranglarni tanlashda ularning bir-biriga mosligiga va uyg‘unligiga e’tibor qaratish shart.
  
• 
  O‘quv-uslubiy majmualarda rasmlar soni chegaralanmagan, lekin rasm hajmini umumiy hajmga nisbatan 35% dan oshirmaslik tavsiya qilinadi.
  
• 
  Matn va rasmli elementlarni bezashda ko‘p hollarda tuq kizil ranglardan foydalanish tavsiya kilinmaydi.
  

5. 
   O‘quv-uslubiy majmualarni bosmaga chiqarish va muqovalashda quyidagi talablarga rioya kilish lozim:
   
   1. 
      O‘UMlarni bosmaga chiqarishda 1-4 rangli lazerli va purkashli (struynыy) printerlardan foydalanish mumkin.
      
   2. 
      O‘UMlarni bosmaga chikarish uchun 1 m² vazni 70-80 g bulgan ofset va idora qog‘ozlaridan foydalaniladi. O‘UMni chop etishda qog‘ozni oldi va orqa tomonidan foydalanish maqsadga muvofiq.
      
   3. 
      O‘UMlar quyidagi xil muqovalarda tayyorlanishi mumkin: - O‘UM taxlamini №76 tipdagi qattiq muqova bilan qoplash. Bunda muqova ofset yoki idora qog‘ozida bosilib, shaffof plenka bilan qoplanadi yoki muqova uchun matbaa muqovabop materiali kullanadi;
      

- O‘UM taxlamini tikmasdan elimlab mahkamlash va yumshoq muqova bilan birlashtirish. Bunda muqova uchun 240 g/m² ko‘rsatkichga ega qog‘oz tanlanadi va tasvir bosilganidan keyin shaffof plenka bilan qoplanadi.
5.4. O‘UM taxlamlarini mahkamlashda ip bilan tikish, sim bilan tikish, tikmasdan elimlab mahkamlash usullarini qo‘llash mumkin.
5.5. Taxlam kalinligi 20 mm dan ortiq bo‘lgan O‘UM larni №76 tipidagi qattiq muqovalarda tayyorlash tavsiya kilinadi.

6. 
   O‘UMlarni ishlab chiqishda san’at, chizma, dizayn yo‘nalishlari uchun hamda boshqa tillardagi (masalan arab, yapon, koreys, xitoy va boshqa tillarda) fanning o‘ziga xosligini hisobga olgan holda bezatishlari mumkin.
   
7. 
   O‘UM ilmiy-uslubiy va o‘quv-uslubiy ish hisoblanadi, uning tuzuvchilari mualliflik huquqiga ega hamda ularning ilmiy-pedagogik faoliyati baholanishida hisobga olinadi.
   
8. 
   Talablarga o‘zgartirish, qo‘shimchalar kiritish va uni bekor qilish Vazirlikning buyrug‘i asosida amalga oshiriladi.