G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

       Davlat maktablari  
Davlat  maktablari  davlat  tomonidan  ta‘minlanadi  va  mahalliy  ta‘lim 
muassasalari  tomonidan  boshqariladi.  Ammo  ko‘pgina  davlat  maktablari  xususiy 
ta‘minot  manbalarini  topishga  ham  harakat  qilishadi.  Bunday holatda ular dotatsiya 
maktablari  deb  ataladi.  Davlat  maktablarida  ota  -  onalar  o‘qitish  uchun  hech  narsa 
to‘lashmaydi.  Boshqacha  aytganda,  o‘rta  ta‘lim  (11  yoshdan)  barcha  uchun 
majburiy  bo‘lib,  bu  bolalarning  bilim  saviyasi  va  qobiliyatidan  qat‘iy  nazar, 
ularning  qabul  qilinishini  bildiradi.  Bunday  maktablarda  asosan  aralash,  ya‘ni 
o‘g‘il  va  qiz  bolalar  birga  o‘qitiladi.  Shunga  qaramasdan,  qobiliyatli  bolalar  uchun 
ham  maktablar  bo‘lib,  ular  imtihon  natijalari  asosida  tanlab  olingan  va  deyarli 
alohida  o‘qitish  maktablariga  ega.  Hamma  davlat  maktablari  kunduzgi,  ya‘ni 
maktab hududida yashashga mo‘ljallanmagan.   
Milliy  dastur  davlat  tomonidan  ishlab  chiqiladi  va  barcha  maktablar  uchun 
majburiydir.  Ko‘pchilik  xususiy  maktablar  milliy  ta‘lim  dasturiga  amal  qilishadi, 
lekin  fanlarni  o‘qitishda  o‘zgartirish  huquqiga  ega.  Milliy  dasturga  quyidagi  fanlar 
kiradi:  ingliz  tili,  texnologiya  va  dizayn,  geografiya,  matematika,  informatika, 
musiqa, tabiatshunoslik,  chet tillari,  san‘at, jismoniy  tayyorgarlik,  tarix.       
Milliy  dastur  4  bosqichga  bo‘linadi  va  ―Bosqichlar‖  deb  ataladi,  bu  bolaning 
yoshiga bog‘liq: 
 5-7 yoshdagi (1-bosqich) bolalar milliy  bosqichdagi barcha fanlar o‘rgatiladi. 
7-11  yoshdagi  (2-bosqich)  bolalar  chet  tillaridan  boshqa  barcha  fanlarni 
o‘rganadilar. 
11-14  yoshdagi  (3-bosqich)  bolalar  quyidagi  majburiy  fanlarni  o‘rganadilar: 
matematika,  ingliz  tili  tabiatshunoslik,  chet  tili,  texnologiya.  Ular  qo‘shimcha  hech 
bo‘lmaganda  bitta  ijtimoiy  fanni  o‘rganishlari  kerak:  geografiya  yoki  tarix, 
shuningdek,  san‘at  bo‘yicha  biror  fanni:  san‘at,  jismoniy  tarbiya  yoki  musiqa. 
Maktab  dars  jadvali  bo‘yicha  bolalar  xohishlariga  qarab  barcha  ijtimoiy  va  san‘at 
fanlarini  o‘rganishlari  mumkin.   
16 va undan katta yoshda topshiriladigan  davlat imtihonlari 
GCSE  ─  General  Certificate  of  Secondary  Education.  10  -  o‘quv  yilini 
boshlovchilar  va  mayqiyun  imtihonlari  bilan  11-o‘quv  yilini  yakunlovchilar  uchun 
2  yillik  kurs.  Ballar  tizimi:  ―A‖dan  ―G‖  gacha  (―U‖  ─  o‘tib  bo‘lmaydigan  ball). 
Agar bola ―A‖ level kursidan ko‘proq fan o‘rganishni istasa, u GCSE imtihonlarida 
shu fan bo‘yicha ―S‖dan past ball olmasligi  kerak.   
―GCSE‖  imtihonlari  uchun  10  tagacha  fanlarni  tanlash  mumkin, lekin o‘rtacha 
6 ta fan topshiriladi.   
 GCE “A” Level - General Certificate of Education Advanced Level.  
Oliy  o‘quv  yurtlariga  kiruvchilar  uchun,  12-o‘quv  yilini  boshlovchilar  va  13-
o‘quv  yilini  may  iyundagi  imtihonlar  bilan  yakunlovchilar  uchun  2  yillik  kurs. 

---

 
75 
Ballar  tizimi:  ―A‖  dan  ―E‖  gacha,  GCSE  darajasida  imtihon  topshirishda  ―N‖  balli 
tenglashtiriladi.  ―U‖ ─ o‘tib bo‘lmaydigan ball.   
Imtihon  topshirish uchun 1, 2 yoki 3 (ba‘zan hatto 4) fan tanlanadi.   
―AS‖ Level — 1 yillik  kurs. Natijalari  ―A‖ level  1 2 ballariga  tenglashtiriladi    
Barcha imtihon  natijalari  avgustning  uchinchi  haftasida e‘lon qilinadi.