G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

 
 

---

140 
IX BOB. INNOVATSION LOYIHANI AMALGA OSHIRISH: START-
APDAN KORPORATSIYAGACHA 
 
9.1. Start-aplarning nazariyasi 
Start-ap tushunchasi ingliz tilidan olingan boʻlib, yangi ish 
boshlayotgan degan ma’noni bildiradi. Bu tushuncha 1-marta 1973 yilda 
Forbes  va 1973 yilning avgustida Business Week jurnallarida qoʻllanilgan. 
Start-ap kompaniya qisqa muddatli tarixga ega boʻlgan tezkorlik bilan oʻz 
faoliyatini boshlagan kompaniyadir. Jahon amaliyotida start-aplar 90 
yilllardan boshlab keng yoyila boshlandi. 
26-rasm. Start-ap loyihaning boshlanishi
Iste’molchilar rivojlanishi (ing. 
Customer development
) ning asoschisi 
amerikalik tadbirkor Stiven Blank start-aplarni qayta ishlashga va keng 
koʻlamdagi biznes-modelga aylana oladigan vaqtinchalik tuzilmalar sifatida 
qaraydi. 
Tadbirkorlikda kreativ yondoshuvlar yaratuvchisi ideolog Erik Ris
start-aplarni yuqori noaniqlik sharoitida yangi mahsulot va xizmatni 
yaratuvchi kompaniyalar deb nomlaydi. Tadbirkor, venchur kapitalist Y 
biznes-akseleratorining asoschisi Pol Grem tez oʻsish sur’atlari (tayanch 
koʻrsatkich boʻyicha xaftasiga 4-7%) start-aplarning asosiy xarakteristikasi 
deb e’tirof etadi. Xuddi shu fikrga PayPal kompaniyasining asoschilaridan 
biri, Facebookning birinchi investori Piter Til ham qoʻshiladi. Shuningdek, 
Pol Grem texnologik innovatsiyalar va venchurli moliyalashtirishning 
mavjudligi ahamiyatli emasligini, kichik yosh kompaniyani start-ap qila 
olmasligini ta’kidlaydi.
Qobiliyat 
Mablag' 
Qiziqish 
G’oya

---

141 
27-rasm. Start-ap reytingida qatnashuvchi kompaniyalarning mezonlari 
Texnologik kompaniyalar tushunchasining keng qoʻllanilishi barqaror 
oʻsishni ta’minlashda texnologiyalarning rolini ifodalasada, start-aplarning 
majburiy xarakteristikasiga aylana olmaydi.