G‘. N. Mahmudov



Download 9,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet61/314
Sana16.01.2022
Hajmi9,8 Mb.
#375894
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   314
Bog'liq
2 5319092721493742197

Razryad  sig‘imi
  deb,  to’la  zaryadlangan  akkumulatordan  turli  sharoitlarda  
ma’lum  cheklangan  kuchlanishgacha  (
U
chek
)  razryad    qilinganda  olish  mumkin 
bo‘lgan maksimal elektr miqdoriga aytiladi. 
   Sig‘im quyidagi formula bilan ifodalanadi: 
                                      C  =  I
r
 

 t . 
 
   Bunda  
I
r
 - razryad toki, A;
 t
 - razryad davom etgan vaqt, soat. 
 
   Akkumulatorning  razryad sig‘imi o’zgaruvchan bo’ladi va asosan quyidagi 
omillarga bog‘liq : 
   - manfiy  va  musbat plastinalardagi aktiv massaning miqdori va g‘ovakligi; 
   - razryad tokining qiymati
   - elektrolit temperaturasi
   - elektrolit zichligi va kimyoviy tozaligi. 
 
     Plastinalar  qalinligini  kamaytirish,  sonini  ko’paytirish  va  aktiv  massaning 
g‘ovakligini oshirish - elektrolitning ta’sir yuzasini kengaytiradi, aktiv massaning 
ichki qatlamlarga o’tishini engillashtirib, kimyoviy reaksiyada ishtirok qilayotgan 
moddalarning  miqdorini  oshiradi  va,  natijada,    akkumulatorning  sig‘imi  ortadi. 


 
70 
Lekin  plastinalar  qalinligini  me’yoridan  ortiq 
kamaytirish, ularning  mexanik mustahkamligiga 
ta’sir 
qilishi 
mumkin. 
Shuning 
uchun, 
zamonaviy 
avtomobillaridagi 
akkumulator 
plastinalarining  qalinligi 
1,4-2,4  mm
  oralig‘ida 
belgilangan. 
   Razryad 
tokining 
qiymati 
akkumulatorning 
sig‘imiga 
katta 
ta’sir 
ko’rsatadi. 
U
 
 
  qanchalik  kichik  bo’lsa, 
akkumulatorning    sig‘imi,  ya’ni  undan  olish 
mumkin bo’lgan elektr mikdori shunchalik katta 
bo’ladi (1.46-rasm). Chunki, razryad toki kichik 
bo’lganda,    akkumulatorda      sodir  bo’layotgan 
kimyoviy jarayonlar sekinlik bilan davom  etadi, 
elektrolit 
aktiv 
massaning 
eng 
ichki  
qatlamlarigacha    singib  boradi  va,  natijada, 
reaksiyada ishtirok qilayotgan moddalar miqdori 
ortadi, demak sig‘im ham ortadi. 
  Aksincha, 
razryad 
tokining 
qiymati 
qanchalik katta bo’lsa, akkumulatorning  sig‘imi shunchalik kichik bo’ladi (1.48-
rasm).  Chunki,  razryad  toki  katta  bo’lsa,  (ayniqsa  startyor  ulanganda) 
akkumulatorda  sodir  bo’ladigan  kimyoviy  jarayonlar  jadallashadi,  elektrolit 
asosan  aktiv  massaning  ustki  qatlami  bilan  reaksiyaga  kirishadi  va  katta  tezlik 
bilan  hosil  bo’la-yotgan  qo’rg‘oshin  sulfat    (
PbSO


  tuzining    kristallari,  
plastinalardagi    mayda  g‘ovak  teshikchalarni  yopib  qo’yadi  va  kislota  aktiv 
massaning  ichki  qatlamlariga  o’tib,  u    yerdagi  moddalar  bilan  reaksiyaga  kiri-
shishiga  yo’l qo’ymaydi. Elektrolitning plastinalar yuzasiga  yaqin  qatlamlaridagi 
zichligi keskin pasa-yadi  va  unga  mos  ravishda akkumulatorning   EYUKi  

  va 
kuchlanishi 
U
    ham  kamayadi. 
1.49-rasmda 
80
 
A

 
soat
 
sig‘imga 
ega 
bo’lgan 
akkumulatorning    elektrolit 
temperaturasi 
25
0
C
  bo’lganda, 
qiymati  har  xil  bo’lgan  tok 
bilan 
razryad 
qilingandagi 
tavsifnomasi 
keltirilgan.Tavsifnomadan  ko’-
rinib 
turibdiki, 
razryad 
tokining    qiymati 
4A
  va 
razryad 
vaqti 
20 
 
soat
  
bo’lganda, 
akkumulatorning  
kuchlanishi 
1,75  V
  gacha 
kamayib,  uning  sig‘imi 
80  A

 
soat
  ni  tashkil  qiladi,    ya’ni  u 
nominal 
sig‘i-mining 

Download 9,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish