G‘. N. Mahmudov



Download 9,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/314
Sana16.01.2022
Hajmi9,8 Mb.
#375894
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   314
Bog'liq
2 5319092721493742197

Separatorlar 
 
1.39-rasm. Akkumulator plastinasining  panjaralari

a
-  an’anaviy  to‘g‘ri  burchakli  setkali; 
b,c
-dioganal  qovurg‘ali  setkali  (
b
-tayanch  oyoqchasiz; 
c
-
oyoqchali); 
d
- dioganal qovurg‘ali, quloqchalari o‘rtaga surilgan  setkali; 
e
- to‘rsimon teshilgan va 
cho‘zilgan; 
1-  quloqcha;  2-ramka;  3-oyoqcha;  4-vertikal  qovurg‘alar;  5-  dioganal  qovurg‘alar;  6-gorizantal 
paychalar.  
 


 
58 
Har xil qutbli plastinalarning o‘zaro qisqa tutashuvini oldini olish maqsadida 
ularning  orasiga  separatorlar  o‘rnatiladi.  Bundan  tashqari  separatorlar  plastinalar 
orasidagi tirqishni o‘zgarmas holda saqlaydi, ularni silkinish va titrash (vibratsiya) 
natijasida surilib ketishini istesno qiladi.  
 
  Separatorlarning  sifati  akkumulatorni  samarali  ishlashiga  katta  ta’sir 
ko‘rsatadi.  Batareyaning  ichki  qarshiligi  va  elektrstartyor  qisqichlaridagi 
kuchlanish  qiymati  bevosita  separatorlarning  qarshiligiga  bog‘liq.  Separatorlar 
musbat  plastinadagi  aktiv  moddani  to‘kilishini  kamaytiradi,  manfiy  plastinani 
sulfatlanish tezligini sekinlashtiradi, batareyani ishlash muddatini oshiradi. 
Separatorlar  yuqori  g‘ovaklik,    yetarli  mexanik  mustahkamlik,  kislotaga 
chidamlilik,  yaxshi  izolyatsiya  va  elastiklik  xususiyatlariga  ega  bo‘lishi  kerak. 
Ommaviy  ravishda  tayyorlanadigan  avtomobil  batareyalari  uchun  xomashyoni 
arzonligi  va  bemalol  olish  mumkinligi,  hamda  tayyorlanish  texnologiyasining 
soddaligi  muhim ahamiyatga ega. 
Qo‘rg‘oshin 
kislotali 
akkumulatorda 
separator 
tayyorlash 
uchun 
mikrog‘ovakli  plastmassa  (miplast,  porovinil,  plastipor,  vinipor),  mikrog‘ovakli 
ebonit  (mipor),  shisha  paxta  kabi  materiallar  ishlatiladi.  Mipordan  tayyorlangan 
separatorlar  o‘zining  o‘ta  g‘ovakligi,  elektr  qarshiligi  kamligi  bilan  boshqa 
materiallardan  tayyorlangan  separatorlardan  ustin  turadi  va  batareyani  ishlash 
muddatini  oshirish  imkonini  beradi.  Mipor  tabiiy  kauchuk,  silikagel  va 
oltingugurtning  aralashmasini  vulkanizatsiya  qilish  yo‘li  bilan  olinadi.  Mipordan 
tayyorlangan  separatorlarning 
mo‘rtligi,  elektrolitning  sekin  singishi, 
xomashyoning kamyob va qimmatligi asosiy kamchiligi hisoblanadi. 
 
Miplast  polixlorvinil    yelimini  (smolasini)  qizdirib  biriktirish  yo‘li  bilan 
olinadi.  Miplast  separatorlarining  tayyorlash  texnologiyasi    ancha  sodda, 
xomashyo  ham  kamyob  emas.  Miplast  separatorlar  elektrolitni  o‘ziga  juda  tez 
singdiradi,  mexanik  mustahkamligi,  kimyoviy  chidamliligi    yetarli  darajada. 
Lekin  miplast  separatorlarning  g‘ovakligi  nisbatan  past.  G‘ovaklarning  diametri 
1.40-rasm. Qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulatorlarning separatorlari: 
a- miplastdan tayyorlangan separator; b-polietelendan tayyorlangan separator-konvert. 


 
59 
katta bo‘lganligi uchun ularda tok o‘tkazuvchi o‘simtalarni hosil bo‘lish ehtimoli 
yuqoriroq  bo‘ladi.  Shuning  uchun  miplast separatorli  akkumulatorlarning  ishlash 
muddati bir muncha kamroq bo‘ladi. Separatorlar yupqa 
(1...2 mm)
 to‘rtburchakli 
plastina  ko‘rinishida  bo‘lib  (1.40-rasm),  elektrolit  o‘tishini    yengillatish  uchun 
musbat  plastinaga  qaratilgan  tomoni  trapetsiyasimon,  yumoloq  yoki  tuxumsimon 
vertikal qovurg‘ali qilib tayyorlanadi. Balandligi uncha katta bo‘lmagan 
(0,15...,2 
mm)
  va  manfiy  plastina  tomonga  qaratilgan  qovurg‘alar  separatorlarni  “o‘sib” 
ketish  ehtimolini  kamaytiradi,  manfiy  plastina  oldidagi  elektrolitda  diffuziya  va 
konveksiya  uchun  sharoitlarni  yaxshilaydi.  Separatorlar  plastinalarga  nisbatan 
eniga 
3…5 mm
, bo‘yiga 
9...10 mm
 ga kattaroq bo‘ladi. Bu plastinalar orasida tok 
o‘tkazuvchi  o‘simtalar  hosil  bo‘lishini  kamaytiradi.  Ba’zida,  og‘ir  sharoitda 
ishlaydigan  avtomobillar  uchun  qo‘sh  separatorli  akkumulatorlar  o‘rnatiladi. 
Qo‘sh separatorlarda mipor yoki miplastdan tayyorlangan separatorlarning musbat 
plastinaga  qaragan    tomoniga  shisha  paxtadan  tayyorlangan  yupqa  namat 
joylashtiriladi.  Shisha  namat  musbat  plastinaga  yopishib  turadi  va  uning  aktiv 
massasini tebranish, titrash ta’sirida sirg‘alib to‘kilib ketishidan ancha saqlaydi.    
 
 

Download 9,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish