G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Buxgalteriya axborot tizimini foydalanuvchilari Buxgalterlik axborotlarini foydalanuvchilarni tasniflash

Buxgalterlik axborotlarini barcha foydalanuvchilar ichki va tashqi
qismlarga bo‘linadi (6.3.2. - rasm.).
Ichki foydalanuvchilar boshqaruv qarorlarini qabul qilishning barcha bosqichlarida buxgalterlik ma’lumotlaridan foydalanadilar. Ma’lumotlar ishlab chiqarish va investitsiya faoliyati, ta’minot va ta’minot holati, moliyaviy va sotish va tashkilotning tashkiliy faoliyati to‘g‘risida ma’lumotlarni o‘z ichiga olishi kerak.
Foydalanuvchilarning ushbu turkumiga quyidagilar kiradi:

• 
  Tashkiliy-boshqaruv xodimlari (bosh direktor, boshqarma, kuzatuv kengashi va boshqalar);
  
• 
  Tashkilot egalari;
  
• 
  Bo‘lim boshliqlari va tashkilot mutaxassislari.
  

Hisob-kitob ma’lumotlarini asosiy foydalanuvchilar korxona boshqaruvi va bo‘limlarni menejerlari hisoblanadi. Ushbu ma’lumotlarga asosan, korxonaning oxirgi hisobot davridagi sof foydasi, daromadning kutilayotgan qiymati, naqd pul mablag‘lari mavjudligi, sof aktivlar va ustav kapitalining nisbati, eng daromadli faoliyat, mahsulot tannarxi mosligi belgilanadi. Buxgalteriya ma’lumotlari boshqaruvchilarni nafaqat natijalarni tushunish va tahlil qilish, balki turli qarorlar qabul qilishda korxona faoliyatining natijalarini bashorat qilish imkonini beradi.
Tashqi foydalanuvchilar yuridik shaxslar va to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita moliyaviy manfaatlarga ega bo‘lgan shaxslardir. Moliyaviy manfaatdorlik darajasiga ko‘ra ular uchta guruhga bo‘linadi.

Birinchi guruhga to‘g‘ridan-to‘g‘ri moliyaviy manfaatdor (haqiqiy yoki potentsial investorlar, kreditorlar, yetkazib beruvchilar, aktsiyadorlar, xaridorlar) ega bo‘lgan foydalanuvchilar kiradi. Bunda korxonaning moliyaviy hisobotiga ko‘ra tashkilotning moliyaviy holati va to‘lov qobiliyati aniqlanadi.

Direktorlar kengashi
Bohqaruvchilar Xodimlar
Moliya organlari
Soliq organlari
Davlat organlari
Sug'urta kompani- yalari

Statistika organlari

Auditorlik firmalari

6.3.2. - rasm. Buxgalteriya axborot foydalanuvchilarining

sinflanishi

Foydalanuvchilarning ikkinchi guruhi to‘g‘ridan-to‘g‘ri moliyaviy manfaatlarga ega emas. Bunga quyidagilar kiradi:

• 
  Soliq solinadigan bazani tekshirish, soliqlarni hisoblash uslublariga rioya etilishi, ularning to‘lanishini to‘liq va o‘z vaqtida bajarilishini nazorat qiluvchi soliq organlari;
  
• 
  Fond bozori mutaxassis ishtirokchilari - dilerlar, brokerlar, depozitariylar, fond birjalari va fond bozoridagi ishtirokchilarning moliyaviy barqarorligini aniqlashga mo‘ljallangan boshqa tashkilotlar;
  
• 
  Iqtisodiyotni boshqaradigan organlar.
  

Uchinchi guruhga moliyaviy manfaatdor bo‘lmagan foydalanuvchilar (auditorlik firmalari, statistika organlari, arbitraj va boshqalar) kiradi.

6.3.3.-.rasm . Buxgalteriya tizimining axborot tashqi foydalanuvchilar axborot tizimlari bilan aloqadorligi