G. M. K. Djabbarova, Z. A. Mamatova, U. R. Yusupova, I. I. Karimova, S. O. Mirzakulov oliy nerv faoliyati va

X 
Xotira
– kо‗rgan hamda eshitganlarni esda saqlash va shu asosda mantiqiy fikrlash, 
tasavvur etish qobiliyati. Nerv sistemasining asosiy xususiyatlaridan biri. 
CH 
Charchash
– odam bajaradigan har qanday faoliyat (jismoniy ish, aqliy ish) ma‘lum 
vaqtdan keyin odatdagi fiziologik holat – charchashga olib keladi. 
Chiniqish
– jismoniy mashq qilish turlaridan biri, organizmning har xil sovuq, issiq 
haroratlarga chidamliligini oshiradi va uni noqulay muhit sharoitiga bardoshli qiladi, 
ish qobiliyatini, kasalliklarga berilmaslik xususiyatini oshiradi. 
Chamalash reflekslar
- har qanday noma‘lum ta‘sirlovchilarga nisbatan bo‘ladigan 
reflekslar. 

---

204 
SH 
Shartli reflekslar
– birinchi marta I.P.Pavlov tomonidan 1903 yilda asoslangan, 
odam va hayvonlarning individual hayoti davomida vujudga keladigan moslanish 
reaksiyasi. U tug‗ma bо‗lmaydi, yо‗qolib va yangidan hosil bо‗lib turadi. 
Shartsiz reflekslar
– ichki va tashqi ta‘sirotlarga organizmning tug‗ma reaksiyasi. 
Shartsiz reflekslar tug‗ma nasldan-naslga beriladi. 
Shishasimon tana
– kо‗z gavhari bilan tо‗r pardasi orasida joylashgan tiniq 
yelimsimon modda. U kо‗z soqqasining nur sindiruvchi qismiga kirib, tо‗r pardaga 
predmetlar aksi tushishini ta‘minlaydi. Shishasimon tana kо‗z soqqasi ichidagi 
bosimni belgilashda va kо‗zga ma‘lum shakl berib turishda qatnashadi. U gialinli 
pо‗st bilan tо‗r pardaga yopishib turadi. 
E 
Efferent nerv tolalar
– miyadan boshlangan nerv impulslarini organizm bо‗ylab 
uzoq masofaga – effektorlarga uzatuvchi nerv tolalari. 
Eshituv agnoziyasi
– bosh miya yarim sharlari chekka qismlarida joylashgan eshitish 
markazlari faoliyatining buzilishidan yuzaga keladigan fiziologik holat. Bunday 
bemorlarda nutqni tushunish buzilgan bо‗ladi.