G. M. K. Djabbarova, Z. A. Mamatova, U. R. Yusupova, I. I. Karimova, S. O. Mirzakulov oliy nerv faoliyati va

Tos a’zolarining reflekslari.
Kremaster (moyak refleksi) refleks son terisining 
tashqi ichki yuzasi (teri refleksi) shtrixli chiziq chizib qo‗zg‗atilganda moyak 
xaltasini qisqarishi va uni ko‗tarilishi. Bu ham himoya refleksi; uning yoyi o‗z 
darajasida tutashadi.
Anal refleksi to‗g‗ri ichakning tashqi sfinkterining qisqarishi, buning uchun 
orqa teshikning yaqinidagi teri shtrixli qo‗zg‗atiladi yoki ukol qilinadi, refleks yoyi 
o‗z darajasida tutashadi.
Har bir spinal refleks o‗zining 
reseptiv maydoni
yoki lokalizasiyasiga 
(joylashgan yeri) ega. Masalan, tizza refleksining markazi II-IV bel segmentida; 
axillov refleksi – V bel va I-II dumg‗aza segmentlarida; tovon refleksi – I-II 
dumg‗aza, qorin mushaklarining markazi – VIII-XII ko‗krak segmentlarida 
joylashgan. Orqa miyaning hayotiy muhim markazi III-IV bo‗yin segmentlarida 
joylashgan diafragmaning harakatlanish markazi hisoblanadi. Agar u shikastlansa 
odamning nafas olishi to‗xtaydi va u o‗ladi. Skelet muskulaturasining harakatlanish 
markazlaridan tashqari orqa miyada bir qator 
simpatik 
va 
parasimpatik 
avtonom 

---

61 
(vegetativ) markazlar joylashgan (22-rasm). 
Simpatik asab tizimi orqa miyaning ko‗krak va bel bo‗limining yuqori 
segmentlaridagi yon shoxlarda yurak, tomirlar, ter bezlari, hazm yo‗li, skelet 
mushaklari, ya‘ni organizmning barcha to‗qima va a‘zolarini innervasiyalaydi. 
Yuqori ko‗krak segmentida qorachiq kengayishining simpatik markazi joylashgan. 
parasimpatik markazlar orqa miyaning dumg‗aza bo‗limida kichik tos a‘zolarini 
(siydik ajratish, defekasiya, ereksiya, eyakulyasiya) innervasiyalaydi.
 
22-rasm. Orqa miyaning avtonom 
markazlari: 
Punktir 
chiziqlar 
bilan 
parasimpatik 
markazlar, 
yaxlit 
chiziqlar 
bilan 
simpatik 
markazlar, qizil rangda - torakolyumbar qism 
ko‗rsatilgan