G e o a X b o r o t t I z I mi va t e X n o L o g I y a L a r I

6.4. Kartaning komponovkasini ishlab chiqisb va
uning nashrli nusxasini tayyorlash
M aplnfo dasturida komponovka ishlari "Xisobot" "Otchyot" darchasida 
bajariladi. "Xisobot" darchasida "Kartalar", "Ro’yxatlar", "Shartli belgilarlar", 
"Grafiklar" darchalarini va rang-barang matn va grafik ko’rinishdagi axborotlarni 
(shtamp, suratini chizish, ramka va boshqalar) joylashtirish mumkin, shu bilan bir 
qatorda, bunday xisobotdan boshqa ishlar uchun xam namuna shaklda foydalanish 
mumkin.
"Xisobot" darchasi bilan unda aks ettirilgan darchalar orasida uzviy bog’lilik 
mavjud, ya’ni bosh-qa darchalarda sodir bo’ladigan o’zgarishlar, birdaniga 
"Xisobot" darchasida aks etiladi. M aplnfo da bir nechta nashrli betli o’lchamga 
ega bo’lgan xisobotlar yaratish mumkin. Bo’lajak kartaning maketiga kyerakli 
barcha o’zgartirishlar kiritilgandan so’ng uni printyer, plottyer yoki boshqa 
uskunalarda nashr qilish mumkin.
124

---

6.12-rasm. Xisob darchasini yaratish va unga tasvimi joylashtirish
Yangi xisobotni yaratish uchun "Darcha" "Okno" — "Yangi xisobot" "Novbiy 
otchyot" komandalarini bajarish zarur. Dialogda “Darchasi mavjud ramkani” 
"Ramka, sodyerjaufaya okno" ko’rsatish kyerak. Natijada bosma varaq maketini 
ifodalovchi "Xisobot" "Otchet"ning darchasi ochiladi. Xisobotning boshqa 
elementlarini qo’shish "Ramka” tugmasi yordamida va maket darchasidagi ramka 
chegaralarini ko’rsatish bilan amalga oshiriladi (6.12-rasm).
125

---

Eslatma. Kartaning aniq masshtabni o'rnatish uchun karta mavjud bo'lgan 
ramka chegarasida sichqonchani chap tugmasini ikki marta ketma-ket bosish va 
dialoguingpastki о ’ng burchagida masshtab miqdorini ко ’rsatish bilan bajariladi. 
Shuningdek, agar sichqonning о ’ng tugmasini xisobot darchasida bosilsa, и xolda 
"maket" bosmasini sozlashning qo’shimcha imkoniyatlari paydo bo’ladi. Agar 
maketning о 'Ichov birligi metrlar bo ’Imasa, и xolda "Sozlashlar ” — “Nastroyki ” 
—* “Rejimlar” — “Rejimbi” —> “Tizimlar" — “Sistemu” menyulariga kirish va 
kyerakli ко ’rsatkichlarni о ’rnatish zarur.
ЯШШВааШВШВтЯШШШЯШШШЯЯШЯЯ
6.13-rasm. Ramkadan foydalanib karta komponovkasiga qirqim kartalami 
joylashtirish usuli