G e o a X b o r o t t I z I mi va t e X n o L o g I y a L a r I

"Rabochiy nabor" ni ochishingiz mumkin. Agar Siz M aplnfo bilan birinchi marta 
ishlayotgan bo’lsangiz, "Jadvalni" "Tablistu" shaklni tanlashingiz kyerak. Yangi 
GIS dasturini tuzishda xam "Jadval'1 "Tablista" ni tanlashingiz kyerak (5.4-rasm).
1 
~ 
j
■ О ткры ть CpiHy
т а я т
, 
OdpnOHiW---
---------
rr-s-r-
Восстановите пришлый сеанс
С
Предыдущий Рабочий Набор: 
соременнаяЛС 
Рабочий Набор
f ' Таблица 
- 
,
ок
Отмена
Справка
5.4-rasm. 
M aplnfo
dasturida ishni boshlash dialogi
93

---

Ish boshlanishida "Jadvalni ochish” "Otkrut tablistu” dialogi paydo bo’ladi 
(5.5-rasm). Olingan vazifaga muvofiq rastrli tasvir saqlanadigan papkaga murojaat 
qilish zarur. Dialogda "Fayl turi — rastr” "Tip fayla — rastr" va "Tasvilash — faol 
kartada” "Predstavlenie — V aktivnoy karte" tanlanadi. Monitor ekranida viloyat 
yoki xo’jalik korxonasiga tegishli rastrli tasvir ko’rinadi.
rasm. k a s tm i ro’yxatga olish
dialogi
| 
Показать 
| 
Рэгнстэяроса-ь | 
^
Rastrli tasvir faylini ochayotib "Tasvimi ro’yxatga olish" “Registrastiya 
izobrajeniya” deb atalgan amalni bajarishni nazarda tutish zarur. Ro’yxatga 
olinmagan rastrli tasvir M aplnfo shartli koordinata tizimidan ifodalanib, ko’rish 
uchungina xizmat qiladi. Bunday tasvimi bilan ishlash jarayoni shu uslubiy 
qo’llanmada ko’zda tutilmagan va shuning uchun uning bayoni xam keltirilmadi.
94

---

Rastrli fayl tanlanib "Ochilsin" "Otkrbit" tugmasini bosilgandan so’ng, 
"Ro’yxatga olish” "Registrirovat"javobini berish kyerak (5.6-rasm.).
“Tasvirni ro’yxatga olish” "Registrastiya izobrajeniya" dialogida tayanch 
nuqtalarning (Maplnfo iborasi bilan — nazorat nuqtalari) geografik 
koordinatalarini gradusda (0,001 aniqlikkacha) yoki ularning to’g’ri burchakli 
koordinatalarini berish kyerak. Buning uchun "Proekstiya" tugmasini bosish va 
"Proekstiyani tanlash" "Vbibor proekstii" dialogida birinchi xolat uchun "Uzoqlik / 
kenglik” "Dolgota / shirota” (5.7-rasm) ikkinchi xolat uchun "Plan — chizma" 
"Plan — sxema" (metrlar) qatori ko’rsatiladi (5.8-rasm).
5.7 rasin Ia>;HVh ликЫаг
.‘«Mi ' 
{
QpOe*jna
Илаи схема [
дюймы
] 
П пан схеме f«pyrmj 
Плен схема яшь>)
Г лан-схема Imp ли) 
fr-fc-1/
Пллкяема I метры!
Г' 
I
zl
~;ги
5
X -r.iim I . i v n c l p u i3 liar u c h u ii l u 'j j j i
■ 
1
Agar biror rayonning 1:50 000 masshtabli mavzuli kartasi tuzilayotgan bo’lsa, 
rastrli tasvirdagi tayanch nuqtalarning koordinatalarini aniqlash uchun topograflk 
kartadan foydalaniladi va и orqali rastmi tayanch nuqtalarining koordinatalari 
aniqlanadi.
95

---

5.5. Tayanch nuqtalarni tanlash va ularning koordinatalarini aniqlash
Tayanch nuqtalar sifatida topografik tur chiziqlarining kesishgan joyi, 
yerlardan foydalanish chegaralarining burilish nuqtalari, yoki nuqta shartli belgisi 
bilan ifodalangan axoli yashaydigan joylar belgisi qabul qilinishi mumkin.
"Nazorat nuqtasini qo’shish" "Dobavit kontrolnuyu tochku" dialogi paydo 
bo’ladi. Ushbu dialogda yuqorida keltirilgan usullaming biridan foydalanib, 
nuqtaning aniqlangan koordinatalari EXM xotirasiga kiritiladi. Tasvirda nazorat 
nuqtalari raqamlanadi. "OK" ni bosib, boshqa nuqta uchun ish yana shunday 
tartibda qaytariladi. Ko’rsatilgan tayanch nuqtalar soni 4 tadan kam bo’lmasligi 
kyerak (5.9 va 5.10-rasmIar).
1*мГ pinTi'" 
гм(тп pTT5} dw
;