G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Vitamin С
- askorbin kislota organizmda kechadigan oksidlanish- 
tiklanish jarayonlarida qatnashadij Ovqatda ko 4p miqdorda bo‘lganda 
mehnat qobiliyati, organizmning yuqumli kasalliklarga nisbatan qarshiligi 
oshadi. Vitamin С organizmga yetarli tushmaganda milk qonaydi, odamni 
uyqu bosadi, diqqat e’tibor va xotira susayadi. Vitamin С asosan yangi 
sa b z a v o tla rd a , h o 4l m ev alard a (k o 4k piyozda, q o ra sm o ro d in a, 
n a’matakda, limon, apelsin, pomidor, karam va hokazolarda) bor.
/' 
Vitamin D
- raxitga qarshi vitam in deb ataladi. Chunki bolalar 
prganizmida vitamin D yetishmasligi raxitga olib keladi. Bu vitamin 
mineral tuzlar (kalsiy, fosfor) va uglevodlar almashinuvida ishtirok etadi. 
Vitamin D baliq moyi, tuxum sarig4i, mol jigari, sariyog4, baliq ikrasi va 
go4shtda bo 4ladi. Organizmda vitamin D ko'payib ketsa suyaklarning 
o 4sish zonalari vaqtidan ilgari suyaklana boshlaydh/
Raxit kasalligiga chalingan bolalar suyakTarining o 4sish jarayoni 
buziladi, kalla suyagi yumshoq bo'lib, peshona va tepa qismlarida shishlar 
paydo bo‘ladi. Boshi va qorni kattalashadi, gavdasi kaltalashib, oyoqlari 
X yoki О simon qiyshayadi, bunday bolalar rivojlanishda orqada qoladilar.
Demak vitaminlar bola organizmidagi barcha hayotiy jarayonlarni 
normal o'tishida muhim ahamiyatga ega. Agarda bolalar organizmida 
vitaminlar yetishmasa shifokor maslahati bilan dorixonada tayyor holda 
sotiladigan vitamin tabletkalaridan kuniga 1,2-dona iste’mol qilinishi 
Цщк%
/
Mineral moddalar
. Mineral moddalarsiz organizm yashay olmaydi. Ular 
xuddi oq sillar kabi m uhim qurilish m a teriali hisob lan adi: skelet 
suyaklarining tuzilishida, tish to'qim alarining shakllanishida ishtirok 
etadi. Mineral tuzlar organizmdagi biologik suyuqliklar osmotik bosimini 
m a’lum darajada tutib turish, organizmda kislota-ishqor muvozanatini 
boshqarish uchun zarur bo4ladi: bir qator hayotiy jarayonlar faqat mineral 
moddalar ishtirokida sodir bo'ladi. O'smirlik yoshidagi organizmning 
mineral tuzlarga bo'lgan ehtiyoji katta yoshlilarga nisbatan katta. Bunga 
organizm ning tez o 4sishi va sh ak llanishi, shuningdek, m o d d a lar 
almashinuvining juda jadal kechishi imkon beradi. Organizmga zarur 
b o 4ladigan mineral tuzlarga natriy, kaliy, kalsiy, fosfor, temir, oltingugurt, 
marganets va boshqalar kiradi. Bu mineral tuzlar oziq-ovqat mahsulotlari 
tarkibida bo 4ladi.