G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Oraliq miya. 
Oraliq miya o 'rta m iyaning yuqorisida joylashgan. Oraliq 
miyaga - ko'rish, b o 'rtio 'lari, b o 'rtiq osti qismi va tizzasimon tana kiradi. 
Oraliq m iyaning b o 'rtiq osti qismi turli yoshda rivojlanadi. Bola yetti
61
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yoshga kirguncha tabaqalashadi. Jinsiy balog'atga yetish davrida b o 'rtiq
osti qismi bosh miyaning turli b o ia k la ri bilan bevosita aloqador b o iib
qoladi. Organizm dagi m arkazga intiluvchi barcha nerv tolalari k o 'rish
bo 'rtiq larig a kelib tutashadi. K o 'rish b o 'rtiq la ri shikastlanganda k o 4z 
butunlay yoki qisman ko 'rm ay qoladi, bosh og'riydi, falajlik yuz beradi, 
uyqu buziladi. B o'rtiq osti qism funksional jih atdan oqsil, yog4, tuz va 
suv almashinuvi boshqarilishiga b o g iiq . Bundan tashqari, u yerdagi nerv 
m arkazlari ter ajralishi, issiqlikni boshqarish va uglevodlar almashinuviga 
t a ’sir etadi. G ip otalam us yadro lari 2-3 yoshda shakllanadi. K ulrang
b o 'rtiq hujayralari differensiyalashuvi kechroq, 13-15 yoshda tugaydi. 
G ipotalam us bosh miya katta yarim sharlariga nisbatan tezroq shakllanishi 
kuzatiladi.
Yangi tu g ilg a n bolada t a ’m bilish, hid, harorat va og'riq ta ’sirotlariga, 
achchiq, nordon, s h o i, shirinlikka reflektor reaksiyalar vujudga keladi.
B og 'ch a yoshi davrin ing oxiriga b orib, p o 's tlo q va p o 's tlo q osti 
harakat nerv m arkazlari mexanizmi m a ’lum darajada m utanosiblashadi. 
B ola h a r a k a tla r i a n c h a u y g 'u n la s h ib , 13 y o sh d a esa o 'lc h a m la r i 
kattalarnikidek bo'ladi. Yangi tu g ilg a n va 1 yoshgacha b o ig a n bolalarda 
issiqlikni boshqaruvchi nerv m arkazlari yaxshi takom illashgan bo'ladi. 
B olalarda m aza bilish, haro ratg a, o g 'riq va boshqa turli t a ’surotlarga 
javob qaytarish refleksi yosh kattalashgan sari ortib boradi.