Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

19 

O‘sha  kimsa  yovuzliklarini  yuvish  uchun  arzirli  bahona  topa  olmaydi. 

Ammo  sevuchi  ayol  unga  fatvo  topib  beradi.  Bu  oliyhimmatlik,  ammo 

originallik emas. Ayolni faqat nooriginallik badnom etadi. Qaytarsam nima 

bo‘libdi,  stol  ustini  nimaga  imlab  ko‘rsatyapsiz?  Stol  ustidagi  original 

demoqchimisiz? O-o?.. 

 

Bilib  qo‘ying:  uning  muhabbatiga  o‘shanda  amin  edim.  Axir  bo‘ynimga 

osilib olgan edi-ku. Demak, sevardi, aniqrog‘i sevishni istardi. Ha, shunday 

edi: sevishni istardi, muhabbatini izlardi. Eng muhimi shundaki, bu yerda u 

fatvo  topib  berishi  lozim  bo‘lgan  yovuzlikning  o‘zi  yo‘q  edi. 

Garovchiligimni  aytyapsizmi?  Buni  hamma  gapiradi.  Garovchi  bo‘lsam 

nima! Olijanoblarning olijanobi shu ishni o‘ziga lozim ko‘rgan ekan, demak 

sababi  bor.  Bilasizmi,  janoblar,  g‘oyalar  bor…  Ya’ni  bilasizmi,  agar  o‘zga 

g‘oya  aytilsa,  so‘z  bilan  ifoda  qilinsa  juda  ahmoqona  chiqadi.  O‘zimdan-

o‘zim  uyalib  ketaman.  Nimaga?  Hech  nimaga.  Chunki  biz  yaramas 

odamlarmiz,  haqiqatga  chidolmaymiz,  agar  gapimni  yolg‘on  desangiz, 

bilmadim,  qanday  odam  ekanmiz.  Men  hozir  «olijanoblarning  olijanobi» 

dedim. Kulgilimi, lekin gapning chini shu! Axir bu haqiqat, ya’ni hakiqatlar 

ichra  eng  oliy  haqiqat-ku!  Men  bu  kassani  ochish,  o‘zimni-o‘zim 

ta’minlash  istagiga  to‘la  haqli  edim:  «Siz  meni  chetga  surib  chiqardingiz, 

siz  odamlar,  ha,  siz  meni  jirkanch  sukutingiz  bilan  oralaringizdan 

haydadingiz. Siz tomonga ehtiros va shiddat bilan intilishimga javoban bir 

umrga  ranj-alam  qaytardingiz.  Shunday  ekan,  endi  men  qalin  devordan 

to‘siq  qilib  olishga,  o‘sha  o‘ttiz  mingni  to‘plab,  Qrimdanmi,  janubiy 

sohildanmi  yer-mulk  sotib  olib,  umrimning  qolgan  qismini  tog‘larda, 

uzumzorlarda,  eng  muhimi  –  sizlardan  uzoqroqda,  ammo  sizlarga  kek 

saqlamasdan, ko‘nglimdagi oliy maqsadim bilan, yurakdan sevuchi ayolim 

bilan, xudo bersa oilam bilan, yon qo‘shnilardan yordamimni ayamasdan 

yashashga to‘la haqqim bor». Yaxshi hamki bu gaplarni endi ovoz chiqarib 

o‘zimga-o‘zim  aytyapman,  agar  ilgariroq  uning  qulog‘iga  quyganimdami, 

bundan  bema’niroq  ish  bo‘lmasdi.  Mening  mag‘rurona  sukutim  ham, 

---