Fuqarolik tarbiyasi


Таълим тизимини жамоатчилик асосида бошқариш



Download 258,15 Kb.
bet3/5
Sana18.12.2019
Hajmi258,15 Kb.
#30882
1   2   3   4   5
Bog'liq
fuqarolik tarbiyasi 2


Таълим тизимини жамоатчилик асосида бошқариш ўқитувчилар, ўқувчилар, ота-оналар ва жамоатчилик вакилларидан иборат педагогик Кенгашнинг таълим муассасаси фаолиятини самарали ташкил этишга йўналтирилган фаолияти
AL va KHKga tashkiliy, o’quv-uslubiy va ilmiy rahbarlik qilish, DTSni ishlab chiqish, o’quv va kasb-hunar dasturlarini birlashtirish, muassasani pedagog kadrlar bilan ta’minlash, ularni qayta tayyorlash va tayyorlash Oliy va o’rta maxsus ta’lim Vazirligi (O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi Markazi), uning hududiy boshqarmalari tomonidan tarmoq vazirliklari, idoralar va korxonalar bilan birgalikda amalga oshiriladi.

Bir yilda bir marta o’tkaziladigan ta’lim muassasasi konferentsiyasi ham jamoatchilik boshqaruviga kiradi. Konferentsiyada ta’lim muassasasi Kengashi, uning raisi saylanadi, Ustavi qabul qilinadi.


Ta’lim muassasalarining Nizom va Ustavlari. O’zRning “Umumiy o’rta ta’lim to’g’risida”gi Nizomi 1998 yil 13 mayda qabul qilingan. Nizomda umumiy o’rta ta’limning maqsadi, vazifalari, umumiy o’rta ta’limni tashkil etish, pedagog kadrlarni qayta tayyorlash, malakasini oshirish, umumiy o’rta ta’limni boshqarish, mablag’ bilan ta’minlash, muassasaning moddiy-texnika ta’minoti va xalqaro hamkorlik yoritilgan.

Nizomda umumiy o’rta ta’lim mazmuni majburiy va qo’shimcha komponentlar tarzida ochib berilgan. Majburiy komponent DTS bilan belgilanib, unga ko’ra o’quvchilar o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida ta’lim olish uchun zarur bilimlarni egallashlari lozim.



Qo’shimcha komponent o’quvchining ehtiyojlari va qobiliyati, maktabning moddiy-texnika va kadrlar bilan ta’minlanganlik darajasidan kelib chiqib belgilanadi. Qo’shimcha o’quv yuklanmalarining hajmi O’zR Xalq ta’limi va Sog’liqni saqlash vazirliklari kelishuviga muvofiq belgilanadi. O’quvchilarning bilimlari darajasi va ta’lim natijasi DTS talablariga muvofiq nazorat qilinadi. Nazorat joriy, oraliq, yakuniy hamda bosqichli nazorat tarzida amalga oshiriladi.


Босқичли назорат ўқув йили тамом бўлгандан кейин имтиҳонлар, тест синовлари, синовлар шаклида амалга оширилади; унга кўра рейтинг аниқланди ва ўқувчини навбатдаги синфга ўтказиш тўғрисидаги қарор қабул қилинади

Maktabga bevosita rahbarlik boshqarishning yuqori organlar tomonidan tayinlanadigan direktor, davlatga qarashli bo’lmagan ta’lim muassasalarida esa muasssis tomonidan amalga oshiriladi.

Umumiy o’rta ta’limni tashkil etishda xalqaro hamkorlikka ham tayaniladi. Bu boradagi xalqaro hamkorlik pedagogik axborot, tajriba almashish, pedagog-xodimlarning tajriba o’rganish va malaka oshirishlarini ta’minlashga oid davlatlar, hukumatlar va idoralararo shartnomalar asosida yo’lga qo’yiladi.

Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari to’g’risida”gi Nizom 1998 yil 13 mayda qabul qilingan. Nizomda o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limining maqsadi, vazifalari, uni tashkil etish; AL va KHKga o’quvchilarni qabul qilish, ta’lim-tarbiya jarayonining mazmuni; pedagog kadrlarni qayta tayyorlash, malakasini oshirish; o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limini boshqarish; o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limini mablag’ bilan ta’minlash, muassasaning moddiy-texnika ta’minoti va xalqaro hamkorlik masalalar yoritilgan.



O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi quyidagi vazifalarini hal etiladi:

AL oliy ta’lim muassasalari huzurida, KHK esa hududlarning demografik va geografik sharoitlari, tegishli soha mutaxassisliklariga bo’lgan mahalliy ehtiyojlarini hisobga olgan holda tashkil etiladi.

Yangi turdagi ta’lim muassasalariga tashkiliy, o’quv-uslubiy va ilmiy rahbarlik qilish, DTSni ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish tarmoq vazirliklari, idoralar va korxonalar bilan birgalikda Respublika Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi Markazi, ularning hududiy boshqarmalari hamda ta’lim muassasasining direktori tomonidan amalga oshiriladi.

Ta’lim muassasalarining faoliyati, shuningdek, me’yoriy hujjatlardan biri sanalgan Ustav yordamida ham amalga oshiriladi.




Таълим муассаларининг Устави таълим муассасаси фаолиятига

раҳбарлик ва бошқариш тизимини аниқловчи ҳужжатдир


Ta’lim muassasasining Ustavida ta’lim jarayonining quyidagi ikki muhim tarkibiy jihati ajratib ko’rsatiladi: 1) DTSda belgilangan bilimlar zahirasini egallash yo’lida amaliy harakatlarni tashkil etish tartibi; 2) BKMni hosil qilishni tashkil etish (savodxonlik, mustaqil fikrlash hamda masalalarni yecha olishga o’rgatish).

Amaldagi “Umumiy o’rta ta’lim muassasasi (maktabi)ning muvaffaq namunaviy Ustavi” 1998 yilning 17 dekabrida, “O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasasining Ustavi” esa 1998 yilning 5 yanvarida tasdiqlangan.

Ta’lim muassasalarining Ustavlarida muassasaning joylashgan o’rni, turi, ta’lim tili, ta’lim muassasasining boshqarish mazmuni, tartibi, boshqaruv organlarining faoliyati, rahbar hodimlar zimmasidagi vazifalar, pedagog-xodimlar, o’quvchi va ota-onalarning huquq-burchlari, o’quv-tarbiya va ilmiy-uslubiy ishlarni tashkil etish mohiyati, ta’lim muassasasining iqtisodiy ta’minoti, xo’jalik faoliyati hamda muassasani boshqarish tartibi ochib berilgan.


Ta’lim muassasasini boshqarishning tamoyillari va vazifalari. Har qanday faoliyat singari boshqarish faoliyati ham muayyan tamoyillar asosida tashkil etiladi. Ta’lim muassasasini boshqarishda quyidagi tamoyillar ustuvor xususiyat kasb etadi:




Pedagogik tizimni boshqarishni demokratiyalash va insonparvarlashtirish. Pedagogik kadrlarni tanlov va shartnoma asosida ishga qabul qilish, qabul qilinayotgan qarorlarni ochiq muhokama qilish, axborotlarning barcha uchun ochiq va tushunarli bo’lishi, ma’muriyatning ta’lim muassasasi jamoatsi oldida muntazam hisobot berishi, o’qituvchi va o’quvchilarning ta’lim muassasasi hayotiga oid fikr bildirish imkoniga egaliklari, muassasada demokratik g’oyalar yetakchi o’rin tutishini anglatadi.

Ta’lim tizimini boshqarishda shaxsga alohida hurmat bilan munosabatda bo’lish, unga ishonish, pedagogik faoliyatda sub’ektning sub’ektga munosabati darajasiga erishish, o’quvchi va o’qituvchining huquq va manfaatlarini himoya qilish, o’z iste’dodlari va kasbiy mahoratlarini erkin namoyon etish uchun sharoit yaratish insonparvarlik tamoyiliga asoslangan boshqaruv mohiyatini anglatadi.



Boshqarishning tizimliligi va yagonaligi. Ta’lim muassasasini boshqarishda uning faoliyatida ko’zga tashlanadigan elementlar tizimli (bir-birini to’ldiruvchi) bo’lish bilan birga yaxlit holda namoyon bo’ladi. Rahbar ta’lim muassasasini boshqarishda ana shu alohidalik va umumiylikni inobatga olishi lozim. Boshqaruvdagi tizimlilik va yagonalik rahbar bilan pedagogik jamoa o’rtasidagi o’zaro harakat va aloqani ta’minlaydi, bir yoqlama boshqaruvning oldini oladi.

Boshqarishning markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan holatlarining ratsional uyg’unligi. Boshqaruvni markazlashtirish keragidan ortiq bo’lganda, albatta, ma’muriy boshqaruv kuchayadi. Markazlashtirilmaslik esa pedagogik tizim faoliyatining sustlashtiradi. Ta’lim muassasasini boshqarishda markazlashtirish va markazlashtirmaslik o’rtasidagi uyg’unlikni ta’minlash qabul qilinayotgan qarorlarning ob’ektiv bo’lishini ta’minlaydi.

Yakka hokimlik bilan jamoatchilik boshqaruvining birligi pedagogik jarayonni boshqarishda yakka hokimlikka yo’l qo’ymaslikka qaratilgan. Boshqarish faoliyatida o’quvchilarning tajribasi, bilimiga tayanib, oqilona xulosalar chiqarish o’ta muhimdir. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishda kollegial (jamoatchilik asosida) yondashuv, uning ijrosini ta’minlashda esa yakkahokimlikka bo’ysunish kutilgan natijani beradi.

Ta’lim tizimini boshqarishda axborotlarning ob’ektivligi va to’liqligi. Tizimni boshqarishning samaradorligi axborotlarning qanchalik aniq va to’liqligiga ham bog’liq. Agar axborotlar to’liq, ammo haddan ziyod ko’p bo’lsa, qaror qabul qilishda chalkashlikka yo’l qo’yiladi. Boshqaruv jarayonida axborotdan samarali foydalanish ta’lim muassasasi faoliyatining muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga yordam beradi.

Ta’lim muassasini boshqarishda muayyan vazifalarning ijobiy hal qilinishi ko’zda tutiladi. Ular quyidagilardir:




.
Ta’lim-tarbiya jarayonining tashkil etilishi va rivojlanishini tahlil qilmasdan, erishilgan natijalarni avvalgilari bilan taqqoslamay turib, uni boshqarib bo’lmaydi. Pedagogik tahlilning quyidagi uch turi mavjud: kundalik tahlil; tizimli tahlil; yakuniy tahlil.



Kundalik tahlil o’quv jarayonining borishi va natijasi haqida har kuni ma’lumot yig’ib, kamchiliklar sababini aniqlashga qaratiladi. Kundalik tahlil natijasida pedagogik jarayonga o’zgartirish va tuzatishlar kiritiladi. Kundalik tahlilda o’quvchilarning har kungi o’zlashtirish va intizomlari darajasi, ta’lim muassasasi rahbarining darsga hamda sinfdan tashqari darslarga qatnashishi, maktabning tozalik holati, shuningdek, dars jadvaliga rioya qilish kabi holatlari inobatga olinadi.

Tizimli tahlil darslar va sinfdan tashqari mashg’ulotlar tizimini o’rganishga qaratiladi. Bunda ta’lim metodlarini to’g’ri tanlash, o’quvchilar tomonidan bilimlarni puxta o’zlashtirishiga erishish, tarbiyaviy ishlarni samarali olib borilishi va ta’lim muassasasida innovatsion muhitni yaratishda pedagogik jamoa hissasini ta’minlash masalalari o’rganiladi.

Yakuniy tahlil o’quv choragi, yarim yillik va o’quv yili yakunida amalga oshiriladi, asosiy natijalarga erishish yo’llarini o’rganishga qaratiladi. Tahlil uchun ma’lumotlar kundalik va tizimli tahlillar, joriy va oraliq nazorat yakunlari, sinf rahbarlarining hisobotlaridan olinadi.

Har qanday pedagogik jarayonni boshqarishning asosi maqsad qo’yish va rejalashtirishdan iborat.



Boshqaruv faoliyatining maqsadi ishning umumiy yo’nalishi, mazmuni, shakli va metodlarini aniqlash. Ta’lim muassasasini boshqarishni rejalashtirish pedagogik tahlil asosida belgilangan dasturiy maqsadga muvofiq qaror qabul qilishdir. Ta’lim muassasasini boshqarish amaliyotida rejalashtirishning quyidagi uchta asosiy shakli qo’llaniladi: muddatli (perspektiv); yillik; yakuniy.

Qabul qilingan rejalarni amalga oshirish uchun pedagogik faoliyat tarkibiy qismlarini bir-biri bilan aloqada bo’lishini tashkil etishga e’tibor qaratish lozim. “Tashkil etish” tushunchasi ta’lim muassasasining rahbarlari, o’qituvchilar, shuningdek, o’quvchilarning o’z-o’zini boshqarish organlari faoliyatiga nisbatan qo’llaniladi.



Download 258,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish