Fuqarolik jamiyati qurilishida qonun ustuvorligi tamoyilining

O’zbekistonda

Parlament

taraqqiyotining

Yangi

bosqichlari.

O’zbekiston

Konstitutsiyasining II-moddasi bevosita davlat hokimiyati tizimining bo’linish printsiplari qonun

chiqaruvchi, ijroiya va sud hokimiyatlari 3 ta tarmog’i berilgan. Davlat hokimiyatining tashkil

etilishi qoidasiga ko’ra O’zbekistonda qonun chiqaruvchi hokimiyatni Oliy Majlisning quyi

Qonunchilik palatasi amalga oshiradi.

Davlat hokimiyatining tashkil etilish printsiplaridan biri, biz boya aytganimizdek, Oliy

Majlis, ya’ni qonun chiqaruvchi hokimiyatdir. Bu hokimiyatni isloh qilish tug’risida 2002 yil 27

yanvarda referendum o’tkazib, unda ikki palatali parlamentni yuzaga keltirish masalasini

O’zbekiston fuqarolari qo’llab-quvvatlagan edilar.

2004 yil 26 dekabrda Oliy Majlisning quyi Qonunchilik palasiga va Mahalliy hokimiyat

organlariga (viloyat, tuman , shahar kengashlariga) saylovlar bo’lib o’tdi, qayta saylov esa 2005

yil 9 yanvarda utkazildi. O’zbekistonda 2005 yildan boshlab, uning davlat qurilishi siyosiy

hayotida yangi davr boshlandi. Ikki palatali parlament shakllantirildi.  2005 yil yanvarida Senat

ahzolari mahalliy hokimiyat organlari tomonidan ko’rsatildi va aniqlandi.

---

22

Umuman, O’zbekistonda saylov qonunchiligi, ya’ni parlament taroqqiyoti 4 bosqichni

bosib o’tdi:      1-bosqich Konstitutsiyamiz qabul qilungunga qadar davr bo’lib, bu davrda O’zR

Prezidenti

saylovi va Referendum to’g’risidagi qonunlar qabul qilindi.      2-bosqich

Konstitutsiyamiz qabul qilingandan to 1997 yilgacha davom etdi. Bu davrda “saylov tizimi”

shakllantirildi.    3-bosqich 1997 yildan – 2003 yillarni o’z ichiga oladi. Bu bosqichda amaldagi

saylov qonunlariga ayrim o’zgartirishlar kiritildi. Markaziy saylov komissiyasi to’g’risidagi

qonunlar qabul qilindi.    4-bosqich 2003 yildan – 2005 yilgacha, bu davrda ikki palatali

parlamentni shakllantirish bilan bog’liq saylov qonunlariga o’zgartirishlar kiritildi va 2004 yil 26

dekabrdan Oliy Majlis qo’yi qonunchilik palatasiga saylov o’tkazildi.

Umuman parlament tomonidan qabul qilinadigan qonun ustuvorligi qo’yidagi uchala holat

bo’lgandagina to’liq o’z ifodasini topadi:    1) qabul qilinayotgan qonunlar va boshqa narmativ

hujjatlar adolatga, inson huquqi va manfaatlariga

asoslangan bo’lishi shart;  2) bu qonunlar

barcha davlat organlari, mansabdor shaxslar, nodavlat tashkilotlar va fuqarolar tomonidan aniq

bajarilishi zarur;  3) qonunlarga mos bo’lishi qonun ustuvorligini ta’minlashning asosiy

mexanizmlarini tashkil etadi.