Fanga umumiy 112 soat ajratilgan bo’lib, shundan auditoriya mashg’ulotlari 84 soat bo’lib, semester davomida haftasiga 2 soatdan o’tiladi.
№
|
Mavzular
|
Qisqacha mazmuni
|
Soati
|
|
|
7-semestr
|
|
1
|
Fuqarolik jamiyati fanining predmeti, obyekti, maqsad va vazifalari
|
Fuqarolik jamiyati ijtimoiy hayotning fenomeni. Fuqarolik jamiyati insoniyat taraqqiyotining - yuqori bosqichi. Fuqarolik jamiyati qurish mamlakatimizning asosiy lectron pirovard maqsadi. Fuqarolik jamiyati tushunchasining kelib chiqishi va uning shakllanishining asoslari. Fuqarolik jamiyati fanining predmeti va obyekti.
Fuqarolik jamiyati fanining maqsadi, o‘quv, ilmiy, amaliy va tarbiyaviy vazifalari, funksiyalari. Fuqarolik jamiyati fanining boshqa ijtimoiy fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi va o‘ziga xos xususiyatlari.
|
2
|
2
|
Fuqarolik jamiyati g‘oyalari evolyutsiyasi
|
Fuqarolik jamiyati tushunchasining tarixiy ildizlari va ularning turli tavsiflari. Sharq va G‘arb sivilizatsiyalarida fuqarolik jamiyati tushunchasiga oid o‘ziga xos yondshuvlar. Fuqarolik jamiyatining antik paradigmasi. Sharq mamlakatlarida fuqarolik jamiyati haqidagi ilk qarashlar. O‘rta asrlarda fuqarolik jamiyati g‘oyalarining rivojlanishi. Yangi davrda fuqarolik jamiyatining paradigmalarini yaratilishi. G‘arb mamlakatlarida fuqarolik jamiyati paradigmasining rivojlanish an’analari. Sharq sivilizatsiyasida yangi davrda fuqarolik jamiyati paradigmasining o‘ziga xosligi. Fuqarolik jamiyatining zamonaviy konsepsiyalar.
|
2
|
3
|
Jahon tajribasida fuqarolik jamiyati institutlari faoliyati
|
G‘arb mamlakatlarida fuqarolik jamiyati institutlari shakllanishining o‘ziga xos xususiyatlari. XX asr oxiri – XXI asr boshida dunyo miqyosida globallashuv jarayonlari chuqurlashishi, ma’naviy-axloqiy inqiroz kuchayishi sharoitida G‘arb mamlakatlari fuqarolik jamiyati institutlari o‘rtasidagi hamkorlik siyosati. Hozirgi davrda AQSH, Fransiya va Germaniyada NNTning faoliyati va ularni rasmiylashtirish tartiblari. Janubiy Sharqiy Osiyo mamlakatlarida fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatining o‘ziga xos jihatlari.
|
2
|
4
|
Fuqaro, fuqaroviylik va faol fuqarolik pozitsiyasi
|
Fuqaroviylik tushunchasi. Fuqaroviylikning asosiy belgilari va mezonlari. Fuqaroning o‘z haq-huquqlarini tushuniish va uni amaliyotda qo‘llash ko‘nikmasi va boshqa fuqarolarning haq-huquqlarini hurmat qilishi. Fuqaroning o‘z hatti-harakati uchun shaxsiy javobgarligi. Fuqaroning davlat va jamiyat oldida o‘z huquqiy va ahloqiy mas’uliyatini anglashi. Fuqaroviylikni faollik nuqtai nazaridan shartli ravishda darajalarga bo‘lish va unga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar. Fuqarolik ongining jamiyat hayotida turli shakllarda namoyon bo‘lishi va o‘ziga xos xususiyatlari. Fuqaroviy ong jamiyatni birlashtiruvchi kuch sifatida.
|
2
|
5
|
Qonun ustuvorligi – fuqarolik jamiyatining muhim omili
|
Qonun ustuvorligi tushunchasi. Fuqarolik jamiyati qurishda qonun ustuvorligi tamoyilining mustahkamlanishi. Hokimiyatlarning bo‘linish tamoyili va konseptual asoslari. Konstitutsiya va qonunlarda adolat hamda inson manfaatlarining ustuvorligi.
Qonun ustuvorligini ta’minlash mexanizmlarining ishlab chiqilishi. Fuqarolarda qonunga itoatkorlik tuyg‘usini shakllantirish. Sud-huquq tizimini isloh qilish. Demokratik talablarga mutanosib keladigan mustahkam qonunchilik bazasining yaratilishi.
|
2
|
6
|
Saylov huquqi erkinligi – fuqarolik jamiyatining sharti
|
Erkin saylovlar fuqarolik jamiyatining asosiy belgisi. Saylov tushunchasi va turlari. Xalqaro saylov standartlari va O‘zbekiston qonunchiligi. Saylovning asosiy tamoyillari. Davlatning asosiy organlari saylanishi, ularning saylovchilar oldida hisob berishi, tayinlash yo‘li bilan shakllanadigan davlat organlarining saylovchi tashkilotlar oldidagi javobgarligi. Fuqarolarning siyosiy-ijtimoiy jihatdan yetukligi uning ijtimoy hayotida faol ishtirok etishi bilan belgilanishi. Erkin saylovlarni o‘tkazishda ommaviy axborot vositatalarining roli.
|
2
|
7
|
Korrupsiyaga qarshi kurash – fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning ustuvor sharti
|
Korrupsiya va unga qarshi kurash tushunchasi. Korrupsiyaga qarshi kurash borasida xalqaro huquqiy hujjatlar. Birlashgan Millatlar Tashkiloti homiyligida qabul qilingan EKOSOS (BMTning iqtisodiy va ijtimoiy kengashi)ning Korrupsiyaga qarshi kurash rezolyutsiyasi (1995-yil), Davlat mansabdor shaxslarining xalqaro axloq kodeksi (1996-yil). Millatlararo uyushgan jinoyatchilikka qarshi kurash konvensiyasi (2000-yil).
2008 –yil iyul oyida O‘zbekiston Respublikasini BMTning – “Korrupsiyaga qarshi kurash konvensiyasi”ga qo‘shilishi. O‘zbekiston Respublikasi – “Korrupsiyaga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi qonuni (2017-yil fevral). Korrupsiya fuqarolik jamiyati rivojlanishiga zid bo‘lgan salbiy voqiylik. Korrupsiyaga qarshi kurash ishlarida fuqarolar hamda fuqarolik jamiyati institutlarining ishtirok etishi.
|
2
|
8
|
O‘zbekistonda fuqarolik jamiyatini barpo etishning ilmiy-metodologik, nazariy asoslari
|
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.Karimov tomonidan mamlakatimizda yangi huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyatini barpo qilishning konseptual zaminlarining asoslab berilishi. Rivojlangan mamlakatlarning taraqqiyot modellari. Taraqqiyotning “O‘zbek modeli”ni yaratilishining siyosiy ijtimoiy, tarixiy asoslari. Asosiy tamoyillari, mohiyati va o‘ziga xos xususiyatlari Mamlakatni yangilash va ustuvor modernizatsiya qilish – fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning sharti. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirishning 2017-2021 yillarga mo‘ljallangan “Harakatlar strategiyasi”ning asosiy yo‘nalishlari.
|
2
|
9
|
O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarining shakllanishi va rivojlanishi
|
Fuqarolik jamiyatining shakllantirish va rivojlantirishda demokratik institutlarning tutgan o‘rni. Ko‘ppartiyaviylik – fuqarolik jamiyat barpo etishning muhim sharti. Siyosiy partiyalarning Oliy Majlis Senati, Qonunchilik palatasi, xalq deputatlari kengashlaridagi faoliyatini takomillashtirish. O‘zbekistonda nodavlat notijorat tashkilotlarining fuqarolik jamiyati instituti sifatida rivojlanishi uchun yaratilgan shart-sharoitlar. O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirish istiqbollari.
|
2
|
10
|
Axborot sohasini isloh qilish, axborot va so‘z erkinligini ta’minlash
|
Fuqarolik jamiyatini barpo etish jarayonida axborot sohasini isloh qilish, so‘z va axborot erkinligi. Ommaviy axborot vositalarini jamiyatni demokratlashtirish va fuqarolar erkinligini ta’minlashning muhim sharti sifatida. Axborot va so‘z erkinligini ta’minlashning asosiy usullari (Ochiq muloqot, Xalqaro Press klub, Yoshlar Press klubi). Fuqarolarning lectron murojaatlari va Xalq qabulxonalari.
|
2
|
7-mestr
|
20
|
|
|
8-semestr
|
|
11
|
Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari
|
O‘zbekistonda demokratik jamiyat barpo etishda fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining o‘rni. “Kuchli davlatdan – kuchli fuqarolik jamiyat sari” konsepsiyasi. Mahalla faoliyatining tashkiliy asoslarini yanada takomillashtirish, uning vazifalari ko‘lamini kengaytirish, davlat hokimiyati va boshqaruv organlari bilan o‘zaro yaqin munosabatlarini ta’minlash. Fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari faoliyatini takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari.
|
2
|
12
|
Jamoatchilik nazorati va davlat organlari faoliyatining ochiqligi
|
Jamoatchilik nazorati tushunchasi. Jamoatchilik nazorati tizimi, subyektlari, shakllari va turli ko‘rinishlari. Vakolatli fuqarolik jamiyati institutlarining davlat hokimiyati organlari ustidan jamoatchilik nazorati. Davlat organlari faoliyatining ochiqligini ta’minlash mexanizmlari. Jamoatchilik nazorati to‘g‘risidagi qonunning qabul qilinishi va uning ahamiyati.
|
2
|
13
|
Ijtimoiy sheriklik
|
Ijtimoiy sheriklik tushunchasi va uning talqinlari. Ijtimoiy sheriklikning rivojlanishining nazariy-huquqiy asoslari. Hamkorlik va ijtimoiy sheriklik. Ijtimoiy sheriklikning turlari, maqsad va vazifalari, sub’ektlari, tashkiliy-huquqiy mexanizmlari. Ijtimoiy sheriklik to‘g‘risidagi qonunning qabul qilinishi va ahamiyati.
|
2
|
14
|
“O’zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” fanining predmeti, ob'ekti, maqsad va vazifalari
|
Fanining ob'ekti va predmeti. O'zbekistonning siyosiy hayoti va undagi o'zgarishlar. O'zbekistonda demokratik jamiyat qurish shart-sharoitlari, omillari va amal qilish qonuniyatlarini o'rganish. Fanning maqsadi va vazifalari. O'zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” fanining maqsadi – yoshlarda O'zbekistonda demokratik jamiyat qurishning o'ziga xos xususiyatlari hamda umume'tirof etilgan demokratik tamoyillar va uni amalga oshirish shart-sharoitlari to'g'risida bilim, ko'nikma va malaka hosil qilish.
|
2
|
15
|
Demokratik jamiyat to’g’risidagi dastlabki qarashlar va uning rivojlanish bosqichlari
|
O’zbekiston zaminida demokratiya va adolatli jamiyat to’g’risidagi dastlabki qarashlar. Uning manbalari va rivojlanishi. «Avesto»da ezgulik, insoniy va adolatli jamiyat boshqaruviga doir qarashlar. O’zbekiston hududida milliy davlatchilik negizlari. Hokimlik institutining vujudga kelishi. IX-XII asrlarda O’rta Osiyo mutafakkirlarining qarashlarida davlatni boshqarish va adolatli jamiyatga doir g’oyalar. Amir Temurning davlat va jamiyat ishlarini tashkil etish tuzuklari. Uning adolatli saltanat va jamiyat boshqaruvida qonun ustuvorligiga doir qarashlari. Yusuf Xos Xojib, Nizomulmulk, Mirzo Ulug’bek, Alisher Navoiy, Mirzo Bobur va boshqalarning adolatli davlat, odil jamiyat, inson erkinligi, ezgulik, ma’rifat to’g’risidagi g’oyalari. XV-XIX asrlarda davlat va jamiyat qurilishining ijtimoiy-siyosiy holati. Milliy davlatchilik negizlaridan mahrum bo’lish sabablari va uning oqibatlari. Uni tiklashga bo’lgan urinishlar. Jadidlarning milliy davlatchilik va adolatli jamiyat qurilishiga doir ma’rifatparvarlik g’oyalari.
|
2
|
16
|
O'zbekistonda demokratik jamiyat qurishda o'tish davri va taraqqiyot bosqichlari
|
“O'tish davri” tushunchasi. Mustaqillikni qo'lga kiritgan barcha mamlakatlar uchun uning zarurligi va mohiyati, umumiy qonuniyatlari. Uning har bir davlat uchun xos bo'lgan xususiyatlarining mavjudligi. O'tish davrining: “klassik”, “inqilobiy”, “evolyusion” yo'llari. Demokratik jamiyat qurishda o'tish davrini “an'anaviy” va “inqilobiy” tushunishning cheklanganligi. O'zbekistonda “o'tish davri”ga yondashishning o'ziga xos jihatlari. Evolyusion, tadrijiy rivojlanish yo'lining mohiyati. Unda har bir mamlakat va xalqlarning o'ziga xos mentaliteti, turmush tarzini hisobga olish zarurligi. O'zbekistonning totalitar rejim va mustamlaka mamlakatdan demokratik jamiyatga o'tishda o'zbek xalqining o'ziga xos xususiyatlari, urf-odat, an'ana va qadriyatlariga tayanishi. O'tish davrida erishilgan yutuqlar va afzalliklarining
jamiyatimiz hayotida ko'rinishlari.
|
2
|
17
|
Demokratik jamiyat qurishda kuchli ijtimoiy himoya va adolat tamoyillari
|
O'zbekistonda demokratik jamiyat qurishda “kuchli ijtimoiy himoya” va “ijtimoiy adolat tamoyillari” tushunchalari. Ularning mazmun va mohiyati. “Adolat” va “tenglik”ning umuminsoniy demokratik qadriyatlar ekanligi. Sharq mutafakkirlarining ijtimoiy adolat va himoya haqidagi g'oyalari va qarashlari. Ijtimoiy himoya g'oyasining adolat va liberal demokratiya g'oyalari bilan bog'liqligi. Demokratik jamiyatda oila institutining o'ziga xosligi. Oilada demokratik ong, tafakkur va hayotning dastlabki shakllarining qaror topishi. Oilaning huquqiy demokratik asoslari. Aholini ijtimoiy himoya qilish uchun yo'naltirilgan davlat xarajatlarining o'sib borishi.
|
2
|
18
|
Davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlashtirish
|
Davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlashtirish tushunchasi, ma'no-mazmuni. Hokimiyatlar bo'linishi konstitusiyaviy prinsipi. Hokimiyatlar o'rtasida o'zaro tiyib turish va manfaatlar muvozanatining samarali tizimini shakllantirish. Sud tizimini liberallashtirish va uning mustaqilligini ta'minlash. Boshqaruv sohasini markazlashtirishni cheklash, ikki palatali milliy parlamentning vujudga kelishi. «Referendum yakunlari hamda davlat hokimiyati tashkil etilishining asosiy prinsiplari to'g'risida», «O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi to'g'risida»gi va «O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati to'g'risida»gi konstitusiyaviy qonunlarning mazmun-mohiyati. Saylovlarda yutib chiqqan siyosiy partiyaning Bosh vazir nomzodining ko'rsatishi va uning parlament tomonidan ko'rib chiqilishi va tasdiqlanishi. Siyosiy tizimni modernizasiya qilishni takomillashtirish jarayoni. Davlat hokimiyati va boshqaruvini demokratlashtirish bo'yicha amalga oshirilgan konstitusiyaviy o'zgarishlar va uning ahamiyati.
|
2
|
19
|
Mahalliy davlat hokimiyati institutlarini demokratiyalashuvi
|
O'zbekistonda demokratik jamiyat qurishda mahalliy xokimiyat va fuqarolarning o'zini-o'zi boshqarish organlarining o'rni. Mahalliy davlat hokimiyatining asoslari. Mamlakatimizda mahalliy vakillik va mahalliy ijroiya tizimining demokratik asoslar. Uning demokratik davlat va fuqarolik jamiyatini rivojlantirishdagi ahamiyati.
|
2
|
20
|
O’zbekistonning jahon hamjamiyati bilan hamkorlikda demokratik tamoyillarga asoslanishi.
|
O’zbekistonning xalqaro hamjamiyatga qo’shilishidagi demokratik tamoyillari haqida. O’zbekiston Respublikasining xalqaro munosabatlardagi tashqi siyosatining huquqiy va amaliy printsiplari. O’zbekiston va jahon hamjamiyati munosabatlarining huquqiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, ilmiy asoslari. O’zbekistonning tinchliksevar tashqi siyosati va uning asosiy yo’nalishlari. Jahon hamjamiyati va demokratik jarayonlar. BMT va O’zbekiston Respublikasi. O’zbekistonning NATO bilan “Tinchlik yo’lida hamkorlik” dasturi doirasidagi o’zaro aloqalari. O’zbekistonning Yevropa, Osiyo davlatlari, Tinch okeani xavzasi mamlakatlari bilan ikki va ko’p tomonlama aloqalari. Xalqaro tashkilotlar bilan aloqalarda demokratik institutlarning rivojlanishi. MDH davlatlaridagi demokratik islohotlar va davlatlararo munosabatlar.
|
2
|
8-semestr
|
20
|
|
