Freym texnologiyasi

Asadullayeva Nargiza
Freym texnologiyasi
Freym texnologiyasi- inglizcha so’zdan olingan “ramka” ma’nosini bildiradi, bilimlarni ifodalashning ramka usuli. M. Minskiyning fikriga ko'ra, insonning uzoq muddatli xotirasida masalan, inson tomonidan ko’rish obrazlarini tanishda foydalaniladigan ko’p sondagi freymlar sistemalari jamlanmasi saqlanadi. Shu maqsadda, hotirada qabul qilinayotgan obyekt haqidagi farazga eng ko’p darajada mos keladigan freym ( yoki Sistema) faollashadi , bu esa uni tanib olish va tushunishning yuqori tezligini ta'minlaydi. Agar kerakli freymni topishga muvaffaq bo’linmasa u holda , " topilgan freymlardan real olamga eng yaxshi moslashuv ro’y beradi va u keying tatbiqlar uchun esda saqlanadi ".
O’quv matnlarini nazariy qismini o’z ichiga oladi. Har bir ramkada mavzu bilan bog’liq bo’lgan turli xil ma’lumotlar joylashtiriladi.Uning bir qismi ramkadan qanday bajarilishi ko’rsatib turadi.
Misol uchun, matematik muammolarni hal qilish uchun umumiy sxemalar-algoritmlar faqat shartlar, raqamli ma'lumotlar o'zgarib turadigan ramka-senariylardir va amallar matematikaning butun kursida vazifaga bir xil bo'ladi.
Darslik materialini strukturaviy sxemalar va formulalar shaklida taqdim etish muayyan qiyinchiliklar bilan bog'liq. Paragrafning tizimli formulasini yaratish- bilim darajasi o'rtacha bo'lgan talaba uchun qiyin vazifa. Ushbu ishni bajarish uchun juda ko'p vaqt talab etiladi. Har bir paragraf (mavzu) uchun yangi strukturaviy formula yoki sxemani (qancha paragraflar bolsa , ularning tarkibiy formulalari ham shuncha ) yaratish kerak.
O’qtuvchi talabalar bilan o'quv materialini sxemalar bo'yicha ramka tuzilishini amalga oshiradi. Qoida tariqasida mavzu, bob, bo'lim materiallari tuzilgan yoki butun o'quv qo'llanma.
Talabalar teoremalarni, tushunchalarni, xossalarni, ta’riflarnilarni va boshqalarni alohida ustunlarga yozib olishlari tavsiya etiladi, birlashtirilgan strukturaviy sxemalar bo'yicha. Har bir freym sxema - bu "bo'sh ramka" bo’lib unda Algebralar bo’limining har bir paragrafning tuzilgan ma'lumotlari qayta taqsimlanadi va joylashtiriladi. Bunday ramka har qanday o'quv materialiga o'zgarishsiz qo'llaniladi. Ushbu sxemalar o'quvchilarning bilimlarini bosqichma-bosqich shakllantirish jarayonida harakatlarning asosi bo'lib xizmat qiladi. Quyida 1-sxema umumiy xarakterdagi freym hisoblanadi. 2-sxemadagi esa ta’riflar va misollar tuzish haqida batafsil ma'lumot beradi. Bu ish qisman sinfda amalga oshiriladi, lekin uning ko'pchiligi uyda nazorat qilish vazifasini bajaradi.
Barcha o'quv materiallari ajratiladi va " ramkalarga qo'yiladi " va " ramkalar " diagrammada ko'rsatilgan.
Ushbu ishni bajarish uchun talaba darslik bilan faol ishlashi kerak: ko'p marta "tepaga va pastga" materialning har bir satrini ko'rib chiqish, tarkib haqida o'ylash. Shu bilan birga, beixtiyor xotira ham ishga tushadi: formulalar ,tushunchalar, qonunlar, hodisalar, jarayonlarning formulalari bir vaqtning o'zida eslab qolinadi. Natijada, talabalar o'quv materiallarini erkin boshqarishni boshlaydilar, xatboshida (mavzu) asosiy narsani ta'kidlashni o'rganadilar, Natijada, talabalar ta'lim materiallarida erkin harakat qilishni boshlaydilar, paragraf (mavzu) da asosiy narsani ajratib olishni o'rganadilar, axbarotlarni tasniflaydilar, formulalarni, qonunlar, tushunchalarni eslaydilar va oxir — oqibat-darslikning mazmunini yaxshi biladilar.

Shunday qilib, bilimlarga freym yondashuv o'quv axbarotini joylashga va qisqartirishga yordam beradi, o'quv materialining mavjudligini va tushunilishini ta'minlaydi. Har qanday fanning o'quv va ilmiy matnlarida mavjud bo'lgan bilimlarni o’quvchilarga freym yondoshuvidan foydalanib yuqori samaradorlik bilan taqdim etish mumkin.