Fransiyada davlat byudjeti, byudjet tizimi va byudjet jarayonini tashkil etish

1-BOB. FRANSIYA DAVLAT MOLIYASI VA BYUDJET TIZIMINI 
BOSHQARISHNING NAZARIY- HUQUQIY ASOSLARI 
1.1.
 
Davlat byudjeti va byudjet tizimini boshqarishning jahon amaliyoti 
 
Davlat byudjeti davlatning iqtisodiy va ijtimoiy vazifalarini amalga 
oshirishda, birinchi navbatda, davlat mablag’larini taqsimlash va xududlarda 
ijtimoiy-iktisodiy infratuzilmani rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega. Davlat 
byudjeti–davlat pul mablag’larining markazlashtirilgan jamg’armasi bulib, unda 
daromadlar manbalari va ulardan tushumlar miqdori, shuningdek, moliya yili 
mobaynida aniq maqsadlar uchun ajratiladigan mablag’lar sarfi yo’nalishlari va 
miqdorlari nazarda tutiladi. Davlat byudjeti daromadlari rejasini bajarish, Davlat 
byudjeti xarajatlarini tashkil etishga oid tamoyillar, mablag’larni maqsadli 
taqsimlash, tejamkorlik rejimiga qat’iy amal qilish, byudjet intizomiga amal 
qilinishiga erishish maqsadida davlat samarali moliyaviy nazorat tizimiga ega 
bo’lishi lozim. 
Davlat byudjeti ijrosida daromadlar va xarajatlar rejalari bajariladi, davlatning 
belgilangan dasturlari ijro qilinadi va byudjet tashkilotlari xarajatlari moliyaviy 
mablag’ bilan ta’minlanadi. Davlat byudjeti g’azna ijrosida eng muhim vazifa 
qilib, davlatning ichki va tashqi qarzlarini kamaytirish, byudjet xarajatlarining 
samaradorligini oshirish, iqtisodiy-ijtimoiy xarajatlarning aniq maqsadli va 
manzilli bo’lishishiga erishish, byudjet mablag’laridan foydalanishni yaxshilash 
hamda moliyaviy nazorat mexanizmini to’liq ishlashiga erishiladi. Bu vazifalar 
byudjet mablag’larini egalariga tez va o’z vaqtida etib borishini ta’minlaydi. 
Byudjet tizimi – umumijtimoiy ehtiyojlarni ta’minlash, ijtimoiy-iqtisodiy 
dasturlarni moliyalashtirish uchun yo’naltirilgan byudjet siyosati, byudjet huquqi 
va byudjet mexanizmini o’z ichiga oladigan moliya-byudjet instituti va 
jamg’armalarining yig’indisidir. 
Rossiya Federatsiyasi iqtisodchilardan I.R.Zaripova, V.R. Xafizovaning fikricha, 
byudjet islohotlarini rivojlantirish qarorlarini qabul qilishda nazariy jihatdan ko’p 

---

8 
qirrali byudjet tizimi tushunchasining mazmuniga e’tibor beriladi.