Foydasi Foyda turistik firma va mehmonxonalar faoliyatining yakuniy natijasi sifatida

Turistik firma va mehmonxonalar harajatlari va foydasi
1. Foyda turistik firma va mehmonxonalar faoliyatining yakuniy natijasi sifatida
2. Me’yoriy foyda. Foydani maksimallashtirish.
3. Xarajatlar tarkibini o‘zgartirishning foydaga ta’sirini tahlil qilish
4. Turistik firmalar va mehmonxonalar rentabelligini aniqlash uslubi.
5. Rentabellik darajasini oshirish yo‘llari.
Turizm biznesi jahon iqtisodiyotining eng tez rivojlanayotgan tarmoqlaridan biridir. Xalqaro turizm neft va avtosanoatdan keyin uchta yirik eksport tarmoqlari qatoriga kiradi. Dunyoda turizmning ahamiyati doimiy ravishda oshib bormoqda, bu turizmning ma'lum bir mamlakat iqtisodiyotiga ta'siri kuchayishi bilan bog'liq. Turizm - bu yakuniy iste'molchiga qaratilgan iqtisodiy faoliyat turi. Turistik mahsulotni sotishdan tushadigan daromadni ko'paytirish va foydani ko'paytirish uchun turistik tovarlarning sifati bilan belgilanadigan talab bilan belgilanadigan sotish hajmi va tannarx darajasi hal qiluvchi ahamiyatga ega. Bularning barchasi turistik korxonalarning foyda miqdori va rentabelligiga ta'sir qiluvchi omillarni tahlil qilishning dolzarbligini belgilaydi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida foyda iqtisodiy faoliyatning eng muhim belgilovchi va taxminiy ko'rsatkichlaridan biridir. Har qanday foyda, shu jumladan turistik korxonalar tomonidan olinadigan foyda ham inson mehnati bilan yaratiladi va bu atamalarning an'anaviy ma'nosida unumli yoki samarasiz bo'lishi muhim emas.
Turizmda foyda uning xususiyatidan qat'iy nazar, faqat shu soha xodimlarining mehnati bilan yaratiladi. Bu sohada ishlab chiqarilgan mahsulot iste’molchiga yetib borgach, tovarga aylanadi. Turistik mahsulot qiymatini yaratish jarayoni ishlab chiqarish sohasida tugamaydi, balki uni amalga oshirishning keyingi bosqichlarida davom etadi. Va barcha bosqichlarda uning qiymati o'sib boradi, garchi iste'mol qiymati o'zgarishsiz qolsa. Shuning uchun turizmda foyda bevosita sanoatda hosil bo'ladi.
Shunday qilib, turizmda yaratilgan foyda unumli va unumsiz mehnat nisbatidan qat’iy nazar, bevosita shu tarmoqda yaratiladi va ko‘rib chiqilayotgan takror ishlab chiqarishda salmoqli o‘rin egallaydi, deb taxmin qilishimiz mumkin.
Turistik korxona faoliyatining yakuniy natijasi bitta emas, balki ko'rsatkichlar guruhi bilan tavsiflanadi. Ammo ular orasida faqat foyda turistik mahsulotni sotishdan va boshqa faoliyatdan olingan natijaning uning barcha xarajatlaridan oshib ketishini aks ettiradi. Hozirgi sharoitda turistik korxonaning iqtisodiy mexanizmini takomillashtirish foydalanilayotgan iqtisodiy toifalarning butun tizimini ham, uning alohida elementlarini ham chuqur nazariy va amaliy tahlil qilishni talab qiladi. Boshqaruv mexanizmining asosini belgilovchi eng muhim kategoriyalar qatoriga korxona foydasi kiradi.
Iqtisodiy adabiyotlarda foydaning mohiyatini o'rganish muhim o'rin tutadi. Barcha mualliflar foyda sotishdan tushgan tushumdagi farq (differtsiya, qoldiq) ekanligiga rozi. Uning tarkibiy qismlari, ya'ni foyda tarkibiga kiritilishi kerak bo'lgan (yoki kiritilmasligi kerak bo'lgan) tarkibiy qismlar bo'yicha kelishmovchiliklar yuzaga keladi. Buxgalteriya hisobi nuqtai nazaridan, yakka tartibdagi korxonaning foydasi ikki komponentdan iborat:
1) korxonaning oddiy faoliyatidan olingan daromadlar, bu sotishdan tushgan tushum va zarur ishlab chiqarish va boshqa xarajatlar o'rtasidagi farq;
2) kompaniyaning foyda keltiruvchi aktivlarining ayrim turlaridan (qimmatli qog'ozlar, obligatsiyalar), shuningdek hisobot davrida qiymati o'zgarishi mumkin bo'lgan aktivlardan (zaxiralar, yer uchastkalari, asbob-uskunalar, qimmatli qog'ozlar) olingan daromadlar.
Hisobot davridagi foyda ideal holda daromadning ikkala turini to'liq hisobga olishi kerak.
Foyda iqtisodiy kategoriya sifatida turistik korxonaning ishlab chiqarish omillarini (mehnat, kapital, rekreatsiya resurslarini) birlashtirish orqali ishlab chiqarish faoliyatida yaratilgan turistik mahsulot yoki xizmatni sotishdan olingan daromadini aks ettiradi. U miqdoriy va sifat ifodasiga ega. Birinchi holda, foyda turistik korxonaning sotishdan tushgan tushum va ishlab chiqarish xarajatlari o'rtasidagi farqdir. Ikkinchisida, uning faoliyati samaradorligini tavsiflaydi.
Samaradorlik (lotincha effectus - bajarish, harakat) har qanday sabab, harakatning natijasi, natijasini bildiradi. Turistik korxona faoliyatining samaradorligini iqtisodiy faoliyat natijalarining ushbu faoliyatni amalga oshirish uchun zarur bo'lgan resurslar qiymatiga nisbati sifatida aniqlash mumkin. Iqtisodiy samaradorlik korxonaning rivojlanish darajasini va ishlab chiqarish xarajatlaridan foydalanish darajasini aks ettiradi va foyda olishda muvaffaqiyat bilan tavsiflanadi - iqtisodiy va moliyaviy faoliyatning yakuniy natijasi.
Foyda ko'rsatkichi turistik korxona ishining natijasini, uning yakuniy moliyaviy natijalarini baholash mezoni sifatidagi ahamiyatini saqlab qolgan holda, korxona va umuman jamiyatning turli ehtiyojlarini qondirish manbai bo'lib xizmat qiladi. Shunday qilib, foyda taqsimlash tizimida quyidagi manfaatlar hisobga olinishi kerak:
- jamiyat;
- turistik korxona;
- egasi;
- ishchilar.
Jamiyatning iqtisodiy manfaatlarining ob'ekti - bu kompaniyaning qat'iy belgilangan foiz stavkasi bo'yicha daromad solig'i shaklida to'laydigan foyda qismi. Bu sayyohlik korxonalarining ustuvor to'lovlaridan biri bo'lib, davlat byudjetini to'ldirishning muhim manbai hisoblanadi. Shu bois davlat xo‘jalik yurituvchi subyektlarning iqtisodiy mas’uliyatini alohida belgilab berdi va ularning faoliyat intizomidagi harakatlarini tartibga soldi.
Turistik korxonaning iqtisodiy manfaatlari uning ixtiyorida qolgan foyda (sof foyda) hisobidan qondiriladi. U ishlab chiqarish va ijtimoiy xarakterdagi muammolarni hal qilishga qaratilgan. Turistik korxona uchun foydaning qiymati shundan iboratki, u:
- fond tashkil etuvchi ko'rsatkich;
- moliyaviy resurslar manbai;
- mulkni shakllantirish manbai;
- korxona xodimlari uchun imtiyozlar manbai.
- mehnat jamoasini moddiy rag'batlantirish manbai;
Egasining iqtisodiy manfaatlari korxona foydasini ko'paytirishga qaratilgan, chunki dividendlar va turistik biznesning kengayishi tufayli uning kapitali sezilarli darajada oshadi.
Ishchilarning iqtisodiy manfaatlari kompaniyaning sof foydasi hisobiga ularning daromadlari va ijtimoiy nafaqalarini oshirish bilan bog'liq.
Barcha darajadagi iqtisodiy manfaatlar muvozanatiga quyidagi tamoyillarga rioya qilish orqali erishish mumkin:
- turistik kompaniyaning davlat oldidagi moliyaviy majburiyatlarini ustuvor ravishda bajarishi;
- kengaytirilgan takror ishlab chiqarish ehtiyojlarini maksimal darajada qondirish;
- xodimlarning sof foyda hisobiga foydani oshirishdan moddiy manfaatdorligi;
- ijtimoiy va madaniy ehtiyojlarni maksimal darajada qondirishga intilish.
Foyda iqtisodiy kategoriya sifatida ma'lum funktsiyalarni bajaradi⁴...
Birinchidan, foyda korxona faoliyati natijasida olingan iqtisodiy samarani tavsiflaydi. Foyda miqdori va uning dinamikasiga korxonaning sa'y-harakatlariga bog'liq va bog'liq bo'lmagan omillar ta'sir qiladi. Korxonaning amalda ta'sir doirasidan tashqarida bozor sharoitlari, iste'mol qilinadigan material va xom ashyo va yoqilg'i-energetika resurslariga narxlar darajasi, amortizatsiya ajratmalari normalari kiradi. Ma'lum darajada, sotilgan mahsulot narxlari darajasi va ish haqi kabi omillar korxonaga bog'liq; to'liq o'lchovda - boshqaruv darajasi, boshqaruv va menejerlarning malakasi, mahsulotlarning raqobatbardoshligi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etish, uning unumdorligi, ishlab chiqarish va moliyaviy rejalashtirishning holati va samaradorligi.
Sanab o'tilgan omillar foydaga to'g'ridan-to'g'ri emas, balki sotilgan mahsulot hajmi va tannarx orqali ta'sir qiladi, shuning uchun yakuniy moliyaviy natijani aniqlash uchun sotilgan mahsulot hajmining tannarxini va ishlab chiqarilgan xarajatlar va resurslarning narxini solishtirish kerak. ishlab chiqarish.
Biroq, foyda universal ko'rsatkich emas va shuning uchun korxonaning barcha jihatlarini aks ettirmaydi. Korxonaning ishlab chiqarish, iqtisodiy va moliyaviy faoliyatini baholash uchun ko'rsatkichlar tizimi qo'llaniladi.
Ikkinchidan, foyda rag'batlantiruvchi funktsiyaga ega. Uning mazmuni shundan iboratki, foyda ham moliyaviy natija, ham korxona moliyaviy resurslarining asosiy elementi hisoblanadi. O'z-o'zini moliyalashtirish tamoyilining real ta'minlanishi olingan foyda bilan belgilanadi. Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar to‘langanidan keyin korxona ixtiyorida qoladigan sof foydaning ulushi ishlab chiqarish faoliyatini kengaytirish, korxonaning ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy rivojlanishini, xodimlarni moddiy rag‘batlantirishni moliyalashtirish uchun yetarli bo‘lishi kerak.
Uchinchidan, foyda turli darajadagi byudjetlashtirish manbalaridan biridir. U byudjetlarga soliqlar shaklida kiradi va boshqa daromadlar bilan bir qatorda qo'shma ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishni moliyalashtirish, davlat tomonidan o'z vazifalarini, davlat investitsiyalari, ishlab chiqarish, ilmiy-texnikaviy va ijtimoiy dasturlarni bajarilishini ta'minlash uchun ishlatiladi.