Fotosintez va hayot’’ ilmiy to’garagi bayonnomasi

TerDU Tabiiy fanlar fakulteti Botanika kafedrasi tomonidan tashkil etilgan
‘’Fotosintez va hayot’’ ilmiy to’garagi
BAYONNOMASI

27.04.2022 yil. 205-хона

Термиз шаҳри Табиий фанлар факультети

ҚАТНАШДИЛАР: Кафедра мудири, доц. А.Begmatov, доц.M.Omonov (PhD) Sh.Xayitova , O’zMU tayanch doktoranti Sh.Fozilov, to’garak a’zoolari, магистратура бўлими талабалари, bakalavr talabalar ва бошқалар. КУН ТАРТИБИ:
“Илмий-тадқиқот олиб боришда тадқиқот методларининг аҳамияти” mavzusida O’zMU tayanch doktaranti Sh. Fozilov ma’ruzasi.


Mavzu: Илмий-тадқиқот олиб боришда тадқиқот методларининг аҳамияти
Ilmiy to’garakka qatnashish davomida o`quvchilar quyidagi ko`nikmalarga ega bo`lishlari kerak:
- Ҳужайра ширасининг консентрациясини рефрактометрик усулда аниқлаш методи;
- рефрактомет asbobidan foydaalanishni o’rganish;
- tuproq namunalarini olish;
- to`garaklar davomida o`rgatiladigan tushunchalar bo`yicha tegishli ko`nikma va malakaga ega bo’lishi:


Сўзга чиқди: Кун тартибидаги масала бўйича ’Fotosintez va hayot’’ ilmiy to’garagi раhbari Sh.D.Xayitova сўзга чиқиб, O’zMU таянч докторанти Фозилов Шерзод Мусурмоновичнинг Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va yetishtirish agrotexnologiyalari ilmiy-tadqiqot instituti Surxondaryo ilmiy tajriba stansiyasi илмий лабораториясида олиб борayotgan диссертация мавзуси бўйича лаборатория тадқиқот ишлариda qo’llayotgan metodlari va zamonaviy jihozlari haqida мажлис қатнашчиларини хабардор қилди.
Сўзга чиқди: Sh.Fozilov. Тупроқ намлиги ўлчаш экинларнинг суғориш вақтини белгилашнинг энг ишончли кўрсаткичларидан бири ҳисобланади. Тупроқ намлиги бўйича суғориш муддатларини аниқлаш усулининг ишончлилигини таъминлаш учун еса кўпгина ишлар қилиниши керак. Бироқ, ишлаб чиқариш шароитида тупроқ намлиги билан суғориш вақтини аниқлаш жуда қийин ва узоқ вақт талаб қилади. Суғориладиган экинлар намлигининг энг муҳим физиологик кўрсаткичларидан бири ҳужайра ширасининг консентрацияси ҳисобланади. Баргларнинг ҳужайра ширасининг консентрациясини аниқлашнинг рефрактометрик усули даладаги ўсимликларнинг сув режими ҳолатини баҳолаш учун жуда оддий ва қулай бўлиб ҳисобланади.
Ҳужайра ширасининг консентрацияси ўсимликларнинг сув режими ҳолатининг сезгир кўрсаткичларидан бири ҳисобланади. Ҳужайра ширасининг концентрацияси ўсимликларнинг атроф-муҳит шароитларига экологик мослашуви билан маълум даражада боғлиқ бўлиб, у ўсимликларнинг қурғоқчиликка чидамлилигининг кўрсаткичи ҳисобланади. Яни тупроқ намлиги ортиши билан ўсимлик баргининг ҳужайра шираси консентрацияси камаяди, тупроқ сувсизланган сари эса ҳужайра шираси консентрацияси кўпаяди. Баргларнинг ҳужайра ширасининг консентрацияси кўпроқ баргнинг жойлашиши ва ѐшига қараб ҳам ўзгариб туриши мумкин. Шунинг учун анализ мақсадлари учун баргларни танлаш принципига аниқ риоя қилиш керак.
Рефрактометрия усули ҳужайра ширасининг консентрациясини ва потенциал осмотик босимни тез ва аниқ ўлчаш имконини беради, шунинг учун дала ишлари учун жуда қулайдир. Усул ҳужайра шираси томонидан ёруғликнинг синиши кўрсаткичини ҳисобга олишга асосланган.
Қўл пресси ёрдамида шарбат илгари дока билан ўралган ўрганилаётган ўсимликларнинг икки-уч баргидан олинади. Экспериментал вариантлар сифатида ҳар доим бир ҳил ўсимлик баргини танланг масалан ҳар доим ўсимликнинг ўрта қисмидан ёки ҳар доим ўсимликнинг юқоридан 3-баргидан намуна олинг.
Қўл пресс бўлмаса, ўсимлик массаси чинни ҳовончада оҳак солиб эзилади, икки қаватли докадан ва филтр қоғоздан ўтказилади. Аниқлашни ҳар қандай рефрактометрда амалга оширилиши мумкин.
Шундан сўнг савол-жавобларга ўтилди.
Савол: Магистр : Рефрактометрия усулида суғориш режимидан бошқа яна қайси кўрсаткичларни аниқлаш мумкин?
Жавоб: рафрактометр ёрдамида ўсимлик суғориш режиминидан бошқа қуйидаги ишларни амалга ошириш мумкин.
-қурғоқчиликка чидамлиликни;
-совуққа чидамлиликни;
-потенциал осмотик босимни;
-онтогенез даврларини;
-ўсимлик туп сонини сийрак ёки қалин экилганинини аниқлаш имконини беради.
Савол-жавоблардан сўнг тўгарак азолари турли ўсимликларнинг ҳужайра ширасининг консентрациясини мустақил равишда ўзлари рафрактометр асбоби ёрдамида аниқлаб кўришдилар.
Сўзга чиқди: Тўгарак раиси Sh.Xayitova Фозилов Шерзод Мусурмоновичнинг qo’llayotgan metodlari va zamonaviy jihozlari haqida ўз фикрларини айтиб ва миннатдорчил билдирди.


To’garak yig’ilishi qaror qiladi:

1. 
   Ушбу методларни магистрлар ва бакалавириат талабалари илмий фаолияти режаси доирасида қуллаш тавсия етилади.
   

To’garak rahbari: Sh.D. Xayitova
To’garak kotibasi: D.B.Fayzullayeva