Fotoelektrik quyash elektr stanciyaları Quyash nurlanıwın elektr tokına aylandırıw Fotovoltaik energiya konvertatsiya qılıw usılı

Termoelektrik usılı
Termoelektr generatorları (Teg) 1821 de ashılǵan nemis fizikasi Ti Zeebe-com termoelektrik tásirine tiykarlanǵan bolıp, bul ótkeriwshilerdiń úshleri túrli temperaturalarda bolsa, termo-EMF dıń eki heterojen ótkeriwshileriniń uchida payda boladı.
Ashıq tásir daslep temperaturanı ólshew ushın termometriyada isletilingen. Bunday apparatlardıń energiya natiyjeliligi-termokupl, yukga shıǵarılǵan elektr quwatınıń berilgen ıssılıqqa qatnası, procent úlesin quradı. Akademikalıq Af Ioffe ornına metall yarım ótkeriwshiler termoelements islep shıǵarıw ushın paydalanıw usınıs tek keyin, ol termoelektrik tásiri energiya paydalanıw múmkin boldı, hám Leningrad fizika-texnika institutında 1940 -1941 jıllarda dúnyadaǵı birinshi yarım ótkezgish termoelektrik generator dúzildi. A. F. Dıń Dóretpeleri Ioffe jáne onıń mektepleri 40 -50-lerde yarım ótkeriwshilerde termoelektrik tásir teoriyası islep shıǵıldı hám júdá nátiyjeli (sol kunge shekem) termoelektrik materiallar sintez etildi.
Bólek termoelementlarni bir-birine jalǵaw arqalı siz júdá kúshli termikbatareylarni jaratılıwmasıńız múmkin, olardan biri 2 formasında kórsetiledi, b. batareya oraydıń orayında tegisliginde jaylasqan 3; onıń ıssı spaylari 1 tuwrıdan-tuwrı quyash konsentrlangan radiatsiya menen isitiladi hám 2 suwıq spaylardan ıssılıq radiatsiya menen ámelge asıriladı. Kosmik energiya apparatınıń energiya qásiyetleri 2, b formasında kórsetilgen, biraq oraysız. Bul sonı ańlatadıki, 10 GW quwatqa iye bolǵan elektr stanciyası 200 mıń tonnaǵa shekem tartıwı múmkin. Energiya apparatınıń salmaǵın kemeytiw quyash energiyasın elektr energiyasına aylandırıw natiyjeliligin asırıw menen tikkeley baylanıslı bolıp, eki jol menen erisiw múmkin: konvertorning ıssılıq natiyjeliligin asırıw (Carnot siklining natiyjeliligi) hám energiya apparatınıń barlıq elementlerinde qaytalanbaytuǵın energiya joytıwların kemeytiw. Birinshi jol, tiykarınan, múmkin, sebebi konsentrlangan radiatsiya júdá joqarı temperaturanı alıw imkaniyatın beredi. Usınıń menen birge, quyash gúzetiw sistemalarınıń anıqlıǵı talapları júdá kóp bolıp, bul úlken kólem degi konsentraciyalı sistemalar ushın erisiw múmkin emes. Sol sebepli, izertlewshilerdiń umtılıw-háreketleri mudamı suwıq ıssılıq ótkezgishlik ushın ıssı lehimlerden ıssılıq aǵımın kemeytiw ushın, birinshi náwbette, qaytmas joytıwlardı kemeytiw qaratılǵan. Bul mashqalanı sheshiw ushın yarım ótkezgish materiallarınıń bekkemligin asırıw kerek edi.
Usınıń menen birge, joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, yarım ótkezgish materialların joqarı sapalı sintez qılıw ushın kóp jıllıq urınıslar nátiyjesinde erisilgen baha (2, 5—2, 7) • 10 -3 maksimal baha ekenligi anıq boldı. Keyin ıssılıq aǵımın kemeytiwdiń jańa usılların qıdırıwdı dawam ettirsangiz hám eki elektrodlı diodli shırada bolǵanı sıyaqlı, ıssı hám suwıq spaylarni hawa aralıǵı menen bolıwısh ideyası payda boldı. Bunday shıra bir elektrod qizdırıw bolsa — katod 1 (forma 3) hám bir waqtıniń ózinde basqa elektrod suwıwın -anod 2, sırtqı elektr tutasıw Tóbeas Edison 1883 jılda birinshi ret gúzetilgen tuwrıdan-tuwrı ámeldegi, payda boladı.