Forum ziyouz com Ilm va ziyo => Darsxona => Arab tili saboqlari => Mavzu boshlandi: Musannif Adham 13 Iyul 2008, 01: 59: 11

Kelishik kategoriyasi
Kelishiklar otni otga yoki otni fe’lga bog’lab, gap bo’laklari o’rtasidagi munosabatlarni aniqlashtirib keladi. Arab tilida 3 ta kelishik mavjud. Ular:
1. Bosh kelishik.
2. Qaratqich kelishik.
3. Tushum kelishik.
Ismlarni uch kelishikda turlash jadvali:

(http://img156.imageshack.us/img156/7400/kelishiklarjadvalibq4.jpg) (http://imageshack.us)

 Jadvalga izoh: Tanvin fatha bilan tugagan so’zning oxiriga o’qilmaydigan alif (ا ) harfi qo’shib qo’yiladi. "œTa: marbuta"li so’zlarda esa alif harfi qo’shilmaydi.
Nom: Re: Arab tili grammatikasi
Yuborildi: Musannif Adham 24 Iyul 2008, 06:28:05
Qamariya va Shamsiya harflar

So’zning boshida ال ning ل harfi o’qilishi yoki o’qilmasligiga qarab arab alifbosi ikki teng qismga bo’linadi. Ularning 14 tasi "œqamariya" ("œoy") harflari va qolgan 14 tasi "œshamsiya" ("œquyosh") harflaridir.

O’n to’rtta qamariya harflar quyidagilar va ularni yoddan bilish zarur:
ا ب ج ح خ ع غ ف ق ك م ه و ي

O’n to’rtta shamsiya harflar quyidagilar va ularni ham yoddan bilish zarur:

ت ث د ذ ر ز س ش ص ض ط ظ ل ن
Nom: Re: Arab tili grammatikasi
Yuborildi: Musannif Adham 24 Iyul 2008, 06:49:26
So'z o’zagi. O’zak undoshlar. Shakl yasovchi undoshlar.

Arabcha so'zning o’zagi faqat undosh harflardan iborat bo’ladi. Arab alifbosidagi barcha harflar o’zak ( tashkil qiluvchi) undoshlar hisoblanadi. O’zakdagi asosiy undoshlarning ketma-ketligini buzmay ularning oldiga, ortiga, orasiga unli va undoshlarni qo’shib, yangi so’zlar hosil qilinadi:

biluvchi, olim عَالِمٌ bilim, bilish عِلْمٌ
so’rab bildi إِسْتَعْلَمَ bildi عَلِمَ
ta’lim beruvchi مُعَلِّمٌ ma’lum, bilingan مَعْلُومٌ
ta’lim تَعْلِيمٌ o’rgandi تَعَلَّمَ

Bu o’zakning asosiy ma’nosi علم — "œbilim" hamma so'zda saqlangan. Ushbu so'zlardagi qo’shimcha undoshlar shakl yasovchi undoshlardir.

Shakl yasovchi undoshlar 10 ta bo’lib, ء ل ي و م ت ن س ا ه undoshlaridir. Ularni yodda saqlash oson bo’lishi uchun, أَلْيَوْمَ تَنْسَاهُ — "œBugun sen uni unutasan", degan gap shakliga solingan. Bu yerdagi ت harfi  ة ni ham bildiradi. ا و ي undoshlari esa shakl yasovchi cho’ziq unlilar sifatida ham nazarda tutilgan.
Nom: Re: Arab tili grammatikasi
Yuborildi: Musannif Adham 24 Iyul 2008, 07:49:38