Fizpraktikum

Ишни бажариш тартиби:

1. 
   Фотоэлемент микроамперметр билан уланади.
   
2. 
   Чўғланиш лампочкасини ток билан таъминловчи трансформаторнинг вилкаси кучланиши 220 В бўлган тармоққа уланади.
   
3. 
   Фотоэлементнинг вазиятини белгилайдиган мурват “0” ҳолатига қўйилади.
   
4. 
   Чўғланиш лампочкаси билан фотоэлемент бир оптик ўққа ўрнатилади.
   
5. 
   Микроамперметрнинг олд томонидаги стрелкали мурвати “отк” ҳолатига қўйилади.
   
6. 
   Ёруғлик манбаи бирор ₁ масофага ўрнатилади, бу масофа 5 шкаладан ёзиб олинади.
   
7. 
   Шу ҳолатда микроамперметр кўрсатган фототок катталиги ₁ ёзиб олинади.
   
8. 
   Энди лампочка бирор ₂ масофага қўйилиб, микроамперметрдан ₂ фототок катталиги ёзиб олинади.
   
9. 
   Олинган натижалар асосида (13) формуланинг бажарилиши текширилади.
   
10. 
    Тажриба лампочка билан фотоэлемент орасидаги масофа ўзгартирилган ҳолда бир неча марта такрорланади.
    

2- машқ

Бу машқда ёритилганликнинг нурнинг тушиш бурчагига боғлиқлиги ўрганилади. Маълумки ёритилганлик Е нурнинг тушиш бурчаги  га қуйидаги қонуниятга мувофиқ боғланган:

(14)
Бу машқда (14) формуланинг бажарилиши текширилади.


Ишни бажариш тартиби:

1. Ёритиш лампочкаси билан фотоэлементнинг орасига линза шундай вазиятда ўрнатиладики, бу ҳолда фотоэлементга тушаётган нурлар параллел бўлиши лозим. Бунинг учун лампочка линзанинг фокусига (15 см) ўрнатилиши керак.

2. Фотоэлементнинг вазиятини аниқлайдиган 4 мурват “О” ҳолатига қуйилади. Бу ҳолда фотоэлементнинг юзасига ёруғлик тик ҳолда тушади, яъни =0⁰.
3. Шу ҳолатдаги микроамперметрнинг кўрсатиши Е₀ сифатида қайд қилинади.
4. 4-мурват навбати билан “30”, “45” ва “60” рақамларига қўйилиб, ҳар сифат микроамперметрнинг кўрсатиш ёзиб борилади. Булар мос равишда тушиш бурчаги  нинг 30⁰; 45⁰; 60⁰ қийматларига оид бўлган ёритилганликларни ифодалайди.
5. Олинган натижалар асосида (14) формула текширилади. Бунинг учун эса Е₀ ни билган ҳолда кўрсатилган бурчаклар учун Е нинг қиймати назарий ҳисоблаб чиқилади. Кейин бу назарий қийматлар Е нинг микроамперметр шкаласи кўрсатган сонлар билан таққосланади.

№