Fiziologiyasi va gigiyenasi

Nafas  olish  tiplari.  Bolalarning  hayotini  dastlabki  oylarida 
ularning  qobirg'  alari juda  kichik  egilishga  esa  bo'lganligi  sababli. 
deyarli  gorizontal holatda bo'ladi. Yuqorigi  qobirg'a va to'liq yelka 
poyasi  vuqorisida joylashgan  qobirqg'alararo  muskullar ancha zaif 
bo'ladi. Ana shu xususiyatlari  tufayli  yangi tug'ilgan bolalarda dia- 
fragmali  nafas  olish  kuzatiladi.  bunda  qobirg'  alararo  muskullar­
ning  ishtiroki  unchalik jiddiy  emas.  Diafragmali  tipdagi  nafas olish 
bolalarning  birinchi  vilining  ikkinchi  yarm igacha  saqlanib  qoladi. 
Q obirg'alararo muskullarning rivojlanishi  va bolaning o'sishi hiso­
biga uning ko'krak qafasi pastga tushadi  va qobirg'  alar qiyshaygan 
holatni oladi.  Shundan keyin emadigan bolalarning nafas olishi dia­
fragmali  ustun  bo'lgani  holda  ko'krak  qorin  tipini  oladi.  shunday 
bo'lsada  ko'krak  qafasining  yuqorigi  qismining  harakatchanligi 
hali  ham  unchalik  katta  bo'lm agan  holda  qoladi.
3  dan  7 gacha yoshgacha bo'lgan  davrda.  yelka qismining rivoj­
lanishi  bilan  ko'krak tipidagi  nafas  ustunlik qila  boshlaydi  va  yetti 
yoshga kelib  u  juda ham  aniq  bo'lib  qoladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

7-8  yoshga  kelib  jinsga  ta'luqli  nafas  tiplari  ajrala  boshlaydi 
yigitlarda  qorin  tipidagi,  qiz  bolalarda  esa  ko'krak  tipidagi  nafas 
olishlar  ustun  bo'la  boshlaydi.  Nafas  olishning jinsiy  differensiya- 
lanishi  14-17  yoshga  kelib  tamom  bo'ladi.  Shuni  qayd  qilish  ke- 
rakki,  o'sm irlar va  qiz  bolalarga  xos  bo'lgan  nafas  tiplari  sport  bi­
lan  shug'ullanish yoki  boshqa  mehnat  faoliyati  bilan shug'ullanish 
tufayli  o'zgarishi  mumkin.
K o'krak  qafasining  o'zig a  xos  tuzilish  kuchiga  va  nafas  mus- 
kullarining  unchalik  baquvvat  bo'lm asligi  tufayli  bolalarda  nafas 
harakatlari  yuzaki  va  tez  bo'ladi.