Fiziologiyasi va gigiyenasi

minera- 
lokortikoidlar.
  Ular.  asosan. minerallar va suv  almashinuvini  bosh- 
qaradi.  Bu  guruh  gormonlariga  aldosteron  kiradi;  3) 
androgen- 
lar  va  esterogenlar  -
  erkaklik  va  ayollik  jinsiy  gormonlarining 
analoglari  hisoblanadi.  Bu  gormonlar jinsiy  gormonlarga  nisbatan
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

uncha  faol  bo'lm agan  bo'lib. juda  kam  miqdorda  ishiab  chiqiladi.
Buyrak  usti  bezlarining  gormonal  funksiyasi  gipofizning  faoli- 
yati  bilan  chambarchas  bog'liq.  Gipofizning  adrenokortikotrop 
gormoni  glukokortikoidlarning  sintezlanishini  stimullaydi  va  kam 
darajada  -   androgenlarga  ham  ta'sir  k o ’rsatadi.
Buyrak  usti  bezining  m ag'iz  qatlami  ta ’sir  qilish  xususiyatiga 
k o'ra simpatik asab tizim ig ao ‘xshash ta'sir k o ’rsatuvchi gormonlar 
ishiab  chiqaradi.  M ag 'iz  qatlamining  hujayrali  xromli  tuzlar  bilan 
sariq rangga  bo’yalish xususiyati  bilan buyrak usti bezining boshqa 
hujayralaridan  farq  qiladi.  Bunday  xromofinli  hujayralar adrenalin 
va  uning  hosilalarini  ishiab  chiqaradi.
Adrenalin  eng  tez ta'sir qiluvchi  gormonlardan biri  hisoblanadi. 
U qon aylanishini tezlashtiradi, yurakning qisqarishini kuchaytiradi 
va  tezlashtiradi,  o 'p k a  orqali  nafas  olishni  yaxshilaydi,  bronxlarni 
kengaytiradi,  muskullarning  qisqarishini  oshiradi,  jigarda  gliko­
genning  parchalanishini  oshirib,  qondagi  qand  miqdorini  к о 'pay- 
tiradi  va  muskullarning  tez  charchab  qolishini  oldini  oladi.  Adren- 
alinning  bu  barcha ta'sirlari  bitta  umumiy  natijaga -  organizmning 
barcha  kuchini  o g'ir  mehnatni  bajarishga  safarbar  qilishdan  iborat 
bo'ladi.
Buyrak  usti  bezining  xromafinli  hujayralari  bilan  simpatik  asab 
tizim ining  uzviy  bog'liqligi  adrenalinning  barcha  holatlarda juda 
tez  ajralishini,  bu  qavsiki  odam  hayotida  undan  juda  tez  yuqori 
kuchlanishga  ega  bo'lgan  kuch  talab  qilinganida  yuzaga  keluvchi 
holatdir.