Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet191/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

katta  salnik
  qorin 
b o'shlig 'idan  qorin  terisi  ostiga  chiqishi  yuz  beradi.
Qorinning devor muskullari  qatoriga,  qorinning to 'g 'ri  muskuli. 
piram ida  muskuli,  belning  kvadrat  muskuli  va  qorinning  tashqi  va 
ichki  qiyshiq  va  ko'ndalang  keng  muskullari  ham  kiradi.  Qorin­
ning  o i'ta   chizig'idan  pavli  zich  tasma  o'tadi,  bu  oq  chiziqdir.  Oq 
chiziqning yonidan qorinning tolalari  eniga joylashgan to 'g 'ri  m us­
kullar  yotadi.
Yelkada.  ya'ni  umurtqalar  ustuni  bo'ylab juda  k o ‘plab  m uskul­
lar  joylashgan,  bular  yelkaning  chuqur  muskullaridir.  Ular.  odat- 
da.  umurtqalarning  o'sim talariga  tutashgan  bo'ladi.  Bu  muskullar 
umurtqalar pog'onasini orqaga va yontom onlarga harakatlanishida 
ishtirok  etadi.  Yelkaning  yuza  muskullariga  trapetsiyasim on  mus- 
kul  va  yelkaning  eng  keng  muskuli  kiradi.  Ular  qo 'l  muskullarini 
va  ko'krak  qafasining  harakatlanishida  ishtirok  etadi.
Bosh  yoki  kalla  muskullarini  chaynash  muskullariga  va  mimik 
muskullarga  farqlash  mumkin.  Chaynash  muskullariga  chakka. 
chaynash  va  qanotsimon  muskullar  kiradi.  Bu  muskullarning  qis- 
qarishi  pastki  jag 'n in g   murakkab  chaynash  harakatlarini  bajaradi. 
M imik  muskullar  bir,  ayrim  vaqtlarda  o'zlarining  uchi  bilan  yuz 
terisiga  birikadi.  Ularning  qisqarishi  natijasida  terini  o'zgartirib 
o 'zig a  xos  mimika  chaqiradi.  ya'ni  yuzning  u  yoki  bu  ko'rinishi- 
ni  chaqiradi.  ko'zning  va  og'izning  aylana  muskullari  ham  mimik 
muskullar  qatoriga  kiradi.
Bo "yin muskullari  kallani  k o ‘taradi.  engashtiradi  va  uni  yon to- 
monlarga  buradi.  N arvonsim on  m uskullar  qobirg'alarni  ko'taradi 
va shu bilan bir vaqtda nafas olishda ishtirok etadi. Tilosti  suyagiga 
birikkan  muskullar  qisqarishi  natijasida  tilning  holatini  va  aynan
www.ziyouz.com kutubxonasi


shunday  funksivalarni,  yutish  aktini  bajarishda  va  turli  tovushlar 
chiqarishda  halqumning  holatini  ham  o ‘zgartiradi.
Q o ilarning   muskullari  gavda  bilan  faqat  ko‘krak-umrov 
b o 'g 'in i  hududidagina  birikadi.  Oldingi  q o i-o y o q lar  kamari  gav­
da  bilan trapetsiyasimon, kichik k o ‘krak,  rombsimon, tishsim on va 
kurakni  k o ‘taruvchi  muskullar  bilan  birikkan.
Oldingi  qo'l  kamari  muskullari  q o 'l  suyaklarini  yelka  b o 'g 'in i- 
dan  harakatga  keltiradi.  Bular  orasida  deltasimon  muskul  muhim 
ahamiyatga  ega.  Bu  muskul  qisqarganida  velka  b o 'g 'in id an  q o in i 
bukadi  va  gorizontal  holatgacha  q o in i  yozadi.
Yelkaning  oldingi  qismida  bukuvchi  va  orqa  qismida  rostlov- 
chi muskullar guruhi joylashgan.  Oldingi  guruh muskullari  orasida 
yelkaning  ikki  boshli  muskuli  va  keyingi  guruh  muskullari  orasi­
d a -   uch  boshli  muskul  joylashgan.
Bilak  muskullarining  oldingi  yuzasi  -   bukuvchiiar,  orqa  qis- 
mini -   roslovchilar  tashkil  etadi.  Panja  muskullari  orasida  -   kaft- 
ning  uzun  muskuli  barmoqlarni  bukuvchi  hisoblanadi.
Keyingi  oyoqlar  kamarida joylashgan  muskullar.  oyoqlarni  tos 
b o 'g in id a n  hamda umurtqalar pog'onasini  harakatlantiradi.  Oldin­
gi  muskullar  guruhiga  bitta  katta  muskul  -   qovurg'a  bilan  qorin 
orasidagi  va bel  muskuli  kiradi.  Keyingi tashqi tos  kamari  muskul­
lar  guruhiga -   katta,  o 'rta  va  kichik  dumba  muskullari  kiradi.
Oyoqlar  q o ig a   nisbatan  og‘ir  skelet,  ularning  muskullari  kat­
ta  kuchga  ega  b o iish   bilan  birga  kichik  va  chegaralangan  harakat 
doirasiga  ega.
Sonning  oldi  tom onidan  odam  tanasidagi  eng  uzun  (50  sm  ga­
cha)  bo'lgan  tikuvchilik  muskuli joylashadi.  Bu  muskul  oyoqning 
tos  suyagi  bilan  son  suvagini  tutashtiruvchi  va  tizza  bo 'g 'in larid a 
b o ia d i.  Sonning  to 'rt  boshli  muskuli  tikuvchi  muskuldan  ancha 
chuqurroq  yotadi  va  son  suyagini  ham ma  tomondan  о Tab  turadi. 
Bu  muskullarning  asosiy  funksiyasi  -   tizza  bo'g'inlarini  rostlash- 
dan  iboratdir.  Tik turganda to ’rt  boshli  muskul tizza bo ’g in in i  bu- 
kilishiga  y o i   qo'ym aydi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Boldirning  orqa  tomoni  yuzasida  boldir  muskuli  joylashgan, 
qaysiki  boldir  suvagini  bukadi  va  oyoqning  kaft  suyaklarini  ham 
bukadi  va  tashqi  tom onga  buradi.

Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish