Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet167/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

Yog‘  bezlari. 
Yog'  bezlari  bosh,  yuz,  orqaning  yuqori  qismida 
zich joylashgan  b o iib .  1  sutkada  30  g  moy  ishlab  chiqaradi.  Moy 
suvning  teri  orqali  o iish ig a   to'sqinlik  qiladi,  terini  yumshatib, 
uning  elastikligini  ta'm inlaydi:  himoya  vazifasini  bajaradi.
Terida retseptorlar turli  miqdorda tarqalgan b o iib ,  ba'zilari  epi- 
dermisda haqiqiv terining  so'rg'ichsim on qismida joylashgan.
Terining  turli  qismlarida  issiqni  sezuvchi  retseptorlar  soni 
30  000 taga  yetadi.  tahminan  1  s n r  da  3  ta,  sovuqni  sezadigan 
retseptorlar  250  000  taga  yaqin  b o iib .  1  sm2  da  12-15  ta  b o ia d i.
Terida  o g iiq n i  sezuchi  retseptorlar  o 'rta  hisobda  har  1  sm2  da 
115-125  ta  b o ia d i.  Terining  sezish  xususiyati,  organizmning  asab 
tizimi  holatining  ta ’sir  kuchiga  qarab  o'zgaradi.
Terida  taktil,  og'riq  va  harorat  tassurotlarni  qabul  qila  oluvchi 
retseptorlar joylashgan.  Terida  taxminan  500  000  ta  taktil  retsep- 
tori  b o iib ,  ular  o'rta  hisobda  1  sm2  da  25  tagacha joylashgan,  bar- 
moqlarning  uchlarida zichroq  b o ia d i.  Teri  turli  sezgi  bilan  b o g iiq  
b o ig a n   afferent  nerv  orqali  orqa  miyaning  orqa  shoxi  va  bosh  m i­
yaning  alohida  qismlari  bilan  b og ian g an   b o iad i.
Teri  analizatorlarining  nerv  markazi  bosh  miya  varimsharlar 
p o 'stlo g in in g   orqa  markaziy  chuqurligida  joylashgan  b o ia d i.
Teri  analizatori  homilaning ona qornidagi  embrional  rivojlanish 
davridayoq shakllana boshlaydi.  Yangi  tu g ilg a n   bola terisi,  retsep- 
tor  tuzilmalari  bilan ju da  yaxshi  ta'm inlangan  b o iib ,  uning  yoshi 
ortishi  bilan  teridagi  retseptorlar  tuzilmalari  morfologik  va  funk­
sional  tom ondan  rivojlanib  boradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Bola yura  boshlashi  bilan  ovoq  panja  osti  terisidagi  retseptorlar 
soni  orta  boshlaydi.  Bolaning  bir  yoshida  terining  retseptor  tuzil- 
malari  voyaga  yetgan  odamlarniki  darajasiga  yetadi.
Terida  bosim  sezgisiga  nisbatan  m oslanish  hosil  bo'ladi.  Yan­
gi  tug'ilgan  bolada  taktil  sezgisi  ancha  yaxshi  rivojlangan.  Yangi 
tug'ilgan  va  ko'krak   yoshidagi  bolalarda  og 'iz  va  k o 'z,  lab,  kaf- 
tining  ichki  kaft  yuzasi.  oyoq  tagi  sezgirroq  b o ia d i.  Taktil  sezgi­
si  odamning  butun  hayoti  mobaynida  o'zgarib  turadi.  Odamning 
35-40  yoshida  terining  sezgirligi  eng  yuqori  b o iib ,  so'ng  keksa- 
likda kamayadi.  4 -5   oylik hom ilada ter bezlari  shakllangan b o iib , 
tug'ilish  arafasida  uning  rivojlanishi  tugaydi.  Q o itiq   ostidagi  ter 
bezlari  kechroq  rivojlanadi.  7  yoshgacha ter bezlarining  soni  katta 
odam nikidan  k o 'p   b o iib ,  yosh  ortishi  bilan  ularning  soni  kamaya 
boshlaydi.
Bir  oylik  chaqaloqda  ter  bezlari  o 'z   faoliyatini  boshlamay- 
di,  buning  asosiy  sababi  ter  bezlarining  faoliyatini  boshqaruvchi 
nerv  markazi  hali  yetilm agan  b o ia d i.  Tironoqlar  yangi  tug'ilgan 
chaqaloqlarda  yaxshi  rivojlangan  b o iib ,  har  kuni  0,1  mm  gacha 
o'sadi.  Yog'  bezlari  yangi  tug'ilgan  chaqaloqlarda to i iq   shakllan­
gan  b o iib ,  ularning  soni  1  sm2  da  kattalarnikidan 4 -8   marta ko'p. 
7 yoshda yog'  bezlari  soni  kamayadi.  Jinsiy  b alog'at yoshida ular­
ning  soni  yanada  ortadi.

Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish