Fiziologiyasi va gigiyenasi

o-na
, 
o-ta,  ay-ya.  bo-bo,  то-то
 va hokazo)  ayta ola- 
digan boTadi.
Aytiladigan  so'zlarning  rivojlanishi  uchun  harakat  analiza- 
torlarining  ishtiroki  favqulodda  muhimdir.  Bolaning  umumiy 
harakatchanligini  chegaralash  gapirish  funksiyasining rivojlanishi- 
ga  va  bolaning  barcha  ruhiy  rivojlanishiga  (manfiy)  salbiy  ta'sir 
k o ’rsatadi.
N utqning  rivojlanishida  eshitishning  ishtiroki juda  zarur.  Bola­
ning  tili  chiqquniga  qadar  eshitish  a ’zolari  buzilgan  boTsa.  uning 
gung  bo’lib  qolishga  olib  keladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1- yoshning oxiriga kelib bolalar uchun ekstroretseptiv  q o 'z g 'a - 
lishlar kompleksi aham ivatliroq bo'lib qoladi. shu jumladan, so ‘zlar 
ham.  Shuni  qayd  qilish  kerakki.  1  yoshdagi  bolalar  uchun  ayrim 
predmetlarga emas balki qo'zg'atuvchilarkom pleksiga, у a'n i butun 
bir holatga reaksiya  qilish xarakterli  xususiyat bo 'lib   qoladi.  Lekin 
bu  davrda  bolalarning  so'zlarga  reaksiyasi  o 'z-o 'zid a n   ahamivat- 
li  b o im asd an   balki  kompleks  qo 'zg 'alish lar  bilan  aniqlanadi  va 
faqat  keyinchalik  so 'z  o 'z-o 'zid an   b o ia d ig an   signal  ahamiyatini 
oladi  (Kolsova).  Bolalar hayotining  1- vili  davomida dastlab ayrim 
tovushlarni  avtish.  so'ngra  o 'z   b o iak larin i  va.  nihovat,  so'zning 
o'zini  aytishi  uchun  faol  m ashqlar  bajariladi.
Bolalar tom onidan  ayrim  nutqli  tovushlar yoki  ularning  kombi- 
natsivalari  atrofdagilar tom onidan  aytiladigan so'zlar singari  bevo- 
sita  ta'sir  ko'rsatuvchi  q o'zg'atuvchi  signallar  kabi  ta'sir  ko'rsat- 
ganidan  boshlab  gapirish  boshlanadi.  Bunday  holat  bolalarning
1- yoshning oxirida va 2- yoshning boshida yuz beradi. shu paytdan 
boshlab  nutq  signallar  signali  bo'lib   qoladi.