Fiziologiyasi va gigiyenasi


Vegetativ asab tizim ining funksiyalari



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Vegetativ asab tizim ining funksiyalari. 
K o'pchilik ichki 
a'zo lar ikki tom onlam a innervatsiyalanish xususiyatiga ega: ular­
ning har biriga ikkita - simpatik va parasim patik nervlar keladi. 
Vegetativ asab tizimi ichki a ’zolarning ishini, moddalar almashi- 
nuvini, organizmni kelgusidagi talabiga mos ravishda moslani- 
shini boshqaradi. K o'pchilik a ’zolarga simpatik va parasim patik 
nervlar qarama-qarshi ta'sir ko'rsatadi. Simpatik nerv yurak ishi­
ni tezlashtiradi va kuchaytiradi, parasim patik nerv esa (adashgan) 
tormozlaydi; parasimpatik nerv ko'zning kam alak po'stlog'ining 
halqali muskullarini qisqarishini chaqiradi va shuning hisobiga 
k o 'z gavhari torayadi, simpatik nerv esa gavharning kengayishini 
chaqiradi.
Lekin q o 'zg 'atish sharoitini o'zgartirish y o'li bilan N. Ye. Vve- 
dinskiy boshqa tarzdagi samara olish mumkinligini ham ko'rsatib 
berdi: vurak miya va parasim patik nerv tolalari bir-birining ta ’sirini 
uzviy holda kuchaytiradi.
Vegetativ asab tizim ining simpatik qismi, ya'ni qachonki uning 
eng yuqori kuchi talab qilinadigan bo'lsa, ayniqsa, zarur sharoit- 
larda organizmning jadal faoliyatini ta'm inlaydi. Vegetativ asab 
tizim ining parasimpatik qismi - «bekor qilish» tizimi, organizm 
tom onidan sarflangan imkoniyatlarni tiklanishini ta ’min etadi.
Charchagan skelet muskullarining simpatik nervlarini q o 'z g 'a ­
tish uning ish qobiliyatini tiklaydi. Bularning hammasi L. A. Orbeli 
va A. G. Ginensinskiylarga simpatik asab tizimini moslanish-trofik 
funksiyasi haqida gap yuritish imkonini berdi.
Qon bosimini nisbatan darajada ushlab turilishi, termoregulat- 
siya, m uskullar ishi paytida yurakning qisqarishini sekinlashishi, 
tezlashishi va boshqalarning reflektor reaksiyalari vegetativ asab 
tizim ining faoliyati bilan bog'liq.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Vegetativ asab tizim ining barcha bo'lim lari oraliq miyada jo y ­
lashgan oliy vegetativ markazlarga b o ’ysunadi. Vegetativ asab 
tizim ining markazlariga miya tanasidagi retikular formatsiyadan, 
miyacha, gipotalamus. yarim sharlar p o ’stloq osti yadrolari va 
p o 'stlo g ’idan impulslar keladi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish