Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet113/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Yog‘ bezlari. 
Yog' bezlari bosh, yuz, orqaning yuqori qismida 
zich joylashgan b o iib . 1 sutkada 30 g moy ishlab chiqaradi. Moy 
suvning teri orqali o iish ig a to'sqinlik qiladi, terini yumshatib, 
uning elastikligini ta'm inlaydi: himoya vazifasini bajaradi.
Terida retseptorlar turli miqdorda tarqalgan b o iib , ba'zilari epi- 
dermisda haqiqiv terining so'rg'ichsim on qismida joylashgan.
Terining turli qismlarida issiqni sezuvchi retseptorlar soni 
30 000 taga yetadi. tahminan 1 s n r da 3 ta, sovuqni sezadigan 
retseptorlar 250 000 taga yaqin b o iib . 1 sm2 da 12-15 ta b o ia d i.
Terida o g iiq n i sezuchi retseptorlar o 'rta hisobda har 1 sm2 da 
115-125 ta b o ia d i. Terining sezish xususiyati, organizmning asab 
tizimi holatining ta ’sir kuchiga qarab o'zgaradi.
Terida taktil, og'riq va harorat tassurotlarni qabul qila oluvchi 
retseptorlar joylashgan. Terida taxminan 500 000 ta taktil retsep- 
tori b o iib , ular o'rta hisobda 1 sm2 da 25 tagacha joylashgan, bar- 
moqlarning uchlarida zichroq b o ia d i. Teri turli sezgi bilan b o g iiq
b o ig a n afferent nerv orqali orqa miyaning orqa shoxi va bosh m i­
yaning alohida qismlari bilan b og ian g an b o iad i.
Teri analizatorlarining nerv markazi bosh miya varimsharlar 
p o 'stlo g in in g orqa markaziy chuqurligida joylashgan b o ia d i.
Teri analizatori homilaning ona qornidagi embrional rivojlanish 
davridayoq shakllana boshlaydi. Yangi tu g ilg a n bola terisi, retsep- 
tor tuzilmalari bilan ju da yaxshi ta'm inlangan b o iib , uning yoshi 
ortishi bilan teridagi retseptorlar tuzilmalari morfologik va funk­
sional tom ondan rivojlanib boradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Bola yura boshlashi bilan ovoq panja osti terisidagi retseptorlar 
soni orta boshlaydi. Bolaning bir yoshida terining retseptor tuzil- 
malari voyaga yetgan odamlarniki darajasiga yetadi.
Terida bosim sezgisiga nisbatan m oslanish hosil bo'ladi. Yan­
gi tug'ilgan bolada taktil sezgisi ancha yaxshi rivojlangan. Yangi 
tug'ilgan va ko'krak yoshidagi bolalarda og 'iz va k o 'z, lab, kaf- 
tining ichki kaft yuzasi. oyoq tagi sezgirroq b o ia d i. Taktil sezgi­
si odamning butun hayoti mobaynida o'zgarib turadi. Odamning 
35-40 yoshida terining sezgirligi eng yuqori b o iib , so'ng keksa- 
likda kamayadi. 4 -5 oylik hom ilada ter bezlari shakllangan b o iib , 
tug'ilish arafasida uning rivojlanishi tugaydi. Q o itiq ostidagi ter 
bezlari kechroq rivojlanadi. 7 yoshgacha ter bezlarining soni katta 
odam nikidan k o 'p b o iib , yosh ortishi bilan ularning soni kamaya 
boshlaydi.
Bir oylik chaqaloqda ter bezlari o 'z faoliyatini boshlamay- 
di, buning asosiy sababi ter bezlarining faoliyatini boshqaruvchi 
nerv markazi hali yetilm agan b o ia d i. Tironoqlar yangi tug'ilgan 
chaqaloqlarda yaxshi rivojlangan b o iib , har kuni 0,1 mm gacha 
o'sadi. Yog' bezlari yangi tug'ilgan chaqaloqlarda to i iq shakllan­
gan b o iib , ularning soni 1 sm2 da kattalarnikidan 4 -8 marta ko'p. 
7 yoshda yog' bezlari soni kamayadi. Jinsiy b alog'at yoshida ular­
ning soni yanada ortadi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   109   110   111   112   113   114   115   116   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish