Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари

6.8.Касбий қизиқишлар бўйича индивидуал хулосалаш.

Ўрта мактаб ўқувчилари ажралмас шахсининг касбий майллари ва бошқа таркибий қисмларининг хусусиятлари турли тарбиявий қизиқишлар билан боғлиқ. Махсус синфлардан бирида ўқитишни танлаш зарурияти оқибатида ўзига хос тарбиявий қизиқишларнинг пайдо бўлиши бутун ажралмас шахс структурасининг ўзгаришига, унинг таркибий қисмлари ўртасидаги айрим муносабатларнинг мустаҳкамланишига ва бошқаларнинг кучсизланишига олиб келади. Аниқ фанларга бўлган қизиқиш интеграллашган шахснинг ақлий ва когнитив компонентларининг ривожланиши, табиий фанларга бўлган қизиқишнинг ортиб бориши шахснинг шахс хусусиятларини ( сезгирлик, гумон каби) мустаҳкамлашга олиб келади.

Тарбиявий қизиқишлар, ажралмас шахс структурасини ўзгартириш, ўрта мактаб ўқувчисининг касбий майлларига таъсир кўрсатади. Шахс доирасида келажак касбини танлашнинг бир неча детерминантлари мавжуд бўлиб, унинг турли даражалари билан боғлиқ. Нейродинамик ва психодинамик даражадаги академик қизиқишлар ва талабаларнинг касбий мойилликлари умумий фаолият ва эмоционаллик билан белгиланади, аммо гуманитар манфаатлар билан боғлиқ умумий фаолият ва аниқ фанларга умумий ижтимоий ва ҳиссий қизиқиш. Интеллектуал даражада келажакдаги касбни танлаш интеллектуал қобилиятларни ривожлантириш билан боғлиқ, замонавий ўрта мактаб ўқувчиларида умумий ақлнинг юқори кўрсаткичлари иконик ва техник касбларга бўлган мойилликни аниқлайди. Шахсий даража ва ориентация ўртасидаги муносабатлар ижтимоий фаол, ҳукмрон ўсмирларнинг касб-ҳунарга йўналтирилганлигини кўрсатади.
Замонавий ижтимоий фаол ва ақлли ўқувчиларда майллар мавжуд бўлиб, уларнинг иккаласи ҳам "шахс - шахс" типидаги касбларни танлаш билан аниқ фанларга қизиқиш билан ажралиб туради, бу уларни аввалги авлодларнинг иқтидорли ўрта ўқувчилари томонидан тақдим етилган ўхшаш танловлардан ажратиб туради.
Назорат учун саволлар:
1.Шахсни йўналганлигини ўрганиш анкетаси деганда нимани тушунасиз?
2.Шахсни йўналганлигини аниқлаш жараёни нималардан иборат?
3.Шахсни йўналганлигини, ўргануви анкета ўтказиш учун зарурий маълумотлар нималардан иборат?
4.Текширилувчига йўриқнома, жавоблар варақаси ҳақида гапиринг?
5.Маълумотни қайта ишлаш учун тест калити нечта шкаладан иборат?
6. Баҳолаш жадвали, якка шахс ёки гуруҳ учун қандай ташкил этилади
7.Билиш жараёнлари ва қизиқишларнинг узвий боғлиқлигини ўрганиш деганда нимани тушунасиз?
8.Мактаб ўқувчиларида қизиқишни анкета методи ёрдамида ўрганишда қандай ишлар амалга оширилади?
3.Анкета саволлари касбий қизиқишга нисбатан йўналтирилган деганда нимани тушунасиз?