Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари

2.7.Психологик тажрибаларда сўровнома методлари.
Психологик тажрибаларда сўровнома методларидан фойдаланиш амалга оширилиб келинмоқда. Масалан сизлар билан Гиссен сўрономасини кўриб чиқамиз.
ГИССЕН СЎРОВНОМАСИ
Бехтерев номидаги психоневрология институтида мослаштирилган. Бу сўровнома киши кайфиятидаги ҳиссий ўзгаришдаги шикоятлар интенсивлигини аниқлаб беради.
Одамнинг табиий ҳолати унинг хулқини ҳиссий стереотипига таъсир қилади. Бу соматиканинг психикага таъсири натижасидир. Бунинг акси ҳам бўлиши мумкин, инсонда бўлган ҳиссий стеротип инсоннинг табиий ҳолатидаги ички кечинмаларига таъсир қилади.
Хулқнинг ҳиссий стереотипи органик ҳолатларнинг қабул қилишига таъсир қилади. Тиббиётда “касалликнинг субЪектив даражаси” деган тушунча бор. Соматик бузилишларнинг обЪектив кўринишидан фарқли, субЪектив даража инсон соғлигини эмоционал ҳолатини кўрсатади. Ҳар бир сезги субЪектив ҳис қилиш билан бўлади. Бундай сезгилар йиғиндиси субЪектив дармонсизлик интенсивлигини аниқлайди.
Киши соғлиғи юзасидан бўладиган шикоятларнинг интенсивлигининг жами бола шахси руҳий ҳолатининг мустақил омилини ҳосил қилади. Бу эрда ҳар қандай шахс касал ёки врачга мурожаат қилган шахс ҳақида кетяпти. Ҳар биримиз у ёки бу даражада соғлигимиз ҳақида қайғурамиз. Ушбу сўровномада кайфиятнинг ҳиссий шикоят интенсивлиги берилган.
Касаллик даражаси шкала бўйича баҳоланади: 0-йўқ, 1-енгил, 2-бир неча, 3-анча, 4-кучли.
Маълумотларнинг ишланиши шкалалар бўйича қуйидаги баллар ҳисобланади.
1.“Холсизлик” – Х: 1+4+15+16+17+19. Бу шкала холсизликнинг носпетсифик омили кўрсаткичи, киши ҳаёти энергиясини йўқотилганлиги ва унинг ёрдамига мухтожлигини кўрсатади.
2.Ошқозон шикоятлари – 0: 3+9+10+12+13+21. Бу шкала асаб ошқозон касалликларини акс эттиради.
3.“Тананинг ҳар хил қисмларидаги оғриқлар” ёки “ревматик омил” Р: - 5+7+8+14+18+23. Шкала мижознинг спастик характердаги субЪектив дардларини ифодалайди.
4.“Юрак шикоятлари” 10: 2+6+11+20+22+24. Шкала кўпроқ қон томир доирасидаги касалликлар локализациясини кўрсатади.
5.“Босим (интенсивлик) шикоятлар”-Б. Бу шкала юқоридаги 24 шикоятларни ўз ичига олади. 4 та илгариги шкалаларни интеграл баҳосини ташкил қилади. Шкала умумий ҳиссий шикоятларнинг интенсивлигини характерлайди.
Айтиш керакки, шкала клиник синдромлар у ёки бу касалликни аниқлаб бермайди. Улар томонидан сезиладиган дармонсизликнинг умумий бирикмасини ташкил қилади. Натижаларни баҳолаш. Биринчи 4 шкала 0 дан 24 баллгача (ҳар бир шкала 6 пунктдан иборат) 5 шкала учун 0 дан 96 баллгача бўлиши мумкин.