Fiziologiya, genetika va biokimyo kafedrasi

Vegetativ asab tizimi 

 

Vegetativ  nerv  tizimining  tuzilishi. 

  Vegetativ  asab  tizimi,  markaziy  asab 

tizimining  bir  qismi  bo’lib,  uning  boshqa  har  bir  qismi  singari,  bosh  miya  katta 

yarim sharlari po’stlog’ining ta’siri ostida turadi. Qon aylanish, nafas olish, ayiruv, 

ko’payish  organlarining  faoliyati,  shuningdek  modda  almashinuvi  vegetativ  nerv 

tizimi  orqali idora  etiladi. Ammo  vegetativ  asab tizimining  roli  yuqorida  aytilgan 

funksiyalar bilangina cheklanib qolmaydi, chunki bu tizim skelet muskullarida va 

sezgi organlarida ro’y beruvchi jarayonlarga ham ta’sir etadi. 

Vegetativ  asab  tizimi  o’zining  tuzilishi  va  xossalariga  ko’ra 

somatik

  asab 

tizimidan farq qiladi. Ma’lumki, somatik nerv tizimi ko’ndalang targ’il muskullarni 

innervatsiya  qiladi  va  gavdamizning  sezuvchanligini  ta’minlaydi.  Vegetativ  nerv 

tizimi  parasimpatik  va  simpatik  nerv  tizimiga  bo’linadi.  Somatik  nerv  tizimining 

nerv  tolalari  orqa  miyaning  har  bir  segmentidan  boshlansa,  vegetativ  nerv  tizimi 

bunga  qarama-qarshi  o’laroq,  markaziy  asab  tizimining  har  xil  bo’limlaridan 

tutam-tutam bo’lib chiqadi. 

Vegetativ  asab  tizimi  o’rta  miyadan,  uzunchoq  miyadan,  orqa  miyaning 

ko’krak-bel qismidan va dumg’aza qismidan boshlanadi. 

Markaziy asab tizimida o’rta miya bilan uzunchoq miyadan va orqa miyaning 

dumg’aza  bo’limidan  boshlanuvchi  tolalar 

parasimpatik