Физиквий катталикларни ўлчаш ва хатоликларни ҳисоблаш

Елементар функтсияларини хатолик жадвали
Айрим функтсияларни абсолют хатолигини ҳисоблашга нисбатан нисбий хатоликни ҳисоблаш оддийроқ кўринишда бўлади. Шунинг учун олдин нисбий хато сўнг, абсолют хато ҳисобланади. Натижада эса: х=х+ шаклида ифодаланади.
1-жадвал

а+в
а-в
а·в
а^н
лна
син
cос
тг

Ўлчаш натижаларини график шаклда тасвирлаш
Тажрибаларда ўлчанган физик катталиклар натижасини назарий хулосалар билан ёки орасидаги боғланишларни солиштириш учун графикдан фойдаланадилар. График тузишдан аввал тажрибада ўлчанадиган катталикни хар бир қиймати ва унга мос келадиган иккинчи катталик (аргумент) қийматларини жадвали тузилади. Абсисса ўқига аргументни, ордината ўқига функсияни қийматларини қўйиб, уни қандай бирликларда ўлчашни ёзиб қўйилади. Графикни тўғри бўлиши учун масштабни тўғри танлаб олиш муҳим аҳамиятга эга. Масштаб ҳар бир ўқ бўйлаб алоҳида танлаб олиниши ҳам мумкин.
Уни шундай танлаб олиш зарурки, ҳар бир катталик чегарасиз ўқларида бирдай масштабни (узунликни ) эгаласин.
Одатда масштаб бирлиги сифатида ҳар бир ўқ йўналиши узунлиги 2 см. ли бўлакчалар олиб тўғрисига унга мос келадиган сон ёзиб қўйилади. Масштаб танлаб олингандан сўнг ҳар бир ўқ масштаб билан тенг бўлакларга ажратилади, ҳаър бир бўлакларга мос қийматлар ёзиб қўйилади. Шундан сўнг жадгвал асосида нуқталарнинг ўрни (координаталар) топилади. Чизиқ ёрдамида туташтирилади. График чизиш учун одатда миллиметрли (мм) қоғоздан фойдаланилади.
Тажриба натижаси маълум хатога эга бўлгани учун график чизиғини шундай ўтказиш керакки, экспериментал нуқталарнинг кўпчилигини шу чизиқ устига тушсин, қолган қисми унинг ҳар икки томонида тенг бўлинган бўлсин. Шу қоида асосида чизилган график ўртача қийматни характерлайди.