Fizikaviy kimyo

5-ish. Tuzning gidratlanish issiqligini topish

Gidratlanish issiqligi deb, suvsiz quruq tuzdan bir mol qattiq kristallogidrat hosil bo‘lish protsessining issiqlikeffektiga aytiladi. Odatda bu issiqlik effektini tajriba usuli bilan aniqlab bo‘lmaydi. Bu masalani kalorimetr yordamida suvsiz toza tuzni va shu tuz krisstallogidratini ko‘p miqdordagi suvda erish issiqligini aniqlash va Gess qonunidan foydalanilgan holda hal qilish mumkin.

Masalan, mis sulfatning gidratlanishini olaylik. Boshlang‘ich holatda 1 mol kristallik mis sulfatiga va п mol suvga egamiz.

;

Oxirgi holda: - ya‘ni ning п mol suvdagi eritmasi hosil bo‘ladi.

Boshlang‘ich holatdan oxirgi holatga o‘tishni ikki yo‘l bilan olib borish mumkin.

1-yo‘l:

2-yo‘l:

Gess qonuniga binoan quyidagini yozish mumkin:

(10)

Bu degan so‘z, birinchi yo‘l bilan olib borilgan protsessning issiqlik effekti ikkinchi yo‘l bilan olib borilgan protsesslar issiqlik effektlarining yig‘indisidan iborat. Natijada (10) dan

ekanligini ko‘rishimiz mumkin.

Ishni bajarish uchun tuzini yaxshilab maydalab, ikki marotaba 10 g dan tortib olinadi. Birinchi tortib olingan tuz kristallogidratni erish issiqligini aniqlashga ishlatilinadi. Ikkinchi tortib olingan tuzni chinni idishda to ko‘k rang yo‘qolguncha qizdiriladi. Bunda kristallogidrat tarkibidagi suv chiqib ketadi va suvsiz mis sulfat tuzi qoladi. Suvsiz ni eritish uchun 400g suv olsak, ni eritish uchun 396,4 g suv olamiz (3,6 g farq 10 g kristallogidrat tarkibidagi suv miqdori).

Ishni bajarish 1- ishda ko‘rsatilganidek amalga oshiriladi.