Fizikaviy kimyo fanidan laboratoriya mashg`ulotlari uchun

SIRT TARANGLIGINI UZILIB TUShAYOTGAN TOMChINI TORTISH METODI BILAN O‘LCHASH.
Suyuqlikning sirt tarangligi stalagmometr deb ataluvchi asbob bilan o‘lchanishi mumkin. Bunda sirt tarangligining qiymati uncha aniq chiqmaydi. Kapillyardan oqib tushayotgan tomchining uzilish paytidagi o‘g‘irligini o‘lchash bu metodga asos qilib olingan.

Tomchining og‘irligi sirt tarangligi kuchidan juda kichik miqdorda ortdi deguncha, u kapillyardan uzilib tushadi. Amalda tomchining uzilish paytidagi og‘irligi sirt tarangligi bilan muvozanatga keladi, deb hisoblanishi mumkin. U xolda, tajriba tomchi og‘irligini topishdangina iborat bo‘lib qoladi. Agar asbobdan oqib tushayotgan suyuqlik hajmi V ga, shu V hajm suyuqlikda bo‘ladigon tomchilar soni n ga, suyuqlikning zichligi d ga va og‘irlik kuchining tezlanishi g ga teng bo‘lsa, bitta tomchining og‘irligi (dina hisobida ) quyidagi formula bilan hisoblab topiladi:

Sirt tarangligi 2π ga teng (bunda r- kapillyar radiusi; ס – sirt tarangligi). Demak,

2πr asbob uchun doimiy qiymat; uni K bilan belgilaymiz, u holda

Bundan

Xuddi shunday kapillyardan oqib chiqayotgan shuncha hajmli suv uchun

bunda do suvning zichligi; no tomchilar soni. Tenglama (1) tenglama (2) ga bo‘linsa,

hosil bo‘ladi. Bundan tekshirilayotgan suyuqlikning sirt tarangligi

ga teng bo‘ladi.