Fizikaviy kimyo fanidan laboratoriya mashg`ulotlari uchun

Mis rux galvanik elementining E. Yu. K. ni o‘lchash

Tajriba.

Yuqorida tavsif etilgan asbob yig‘ib tayorlanadi tuz eritmalarining ikki xil konsentratsiyasi uchun mis va rux elektroddan zanjir tuziladi (20- rasmga qarang).

1. 
   Cu 0.1 n CuSO₄ to‘yingan Kcl 0.1 n ZnSO₄ Zn
   
2. 
   Cu 0.01 n CuSO₄ to‘yingan Kcl 0.1 n ZnSO₄ Zn
   

Kadmiyli normal element uchun kompension nuqta topiladi, buning uchun zanjirga akkumlyator va normal element ulanadi. Suriluvchi kontakt (3) ni reoxord AB bo‘ylab u yoq bu yoqqa surib va vaqti vaqti bilan vikluchatel (8) ni ulab galvanometr strelkasi yoki kapilyar elektrometrdagi simob qanday harakat qilayotgani kuzatib boriladi. Galvanometr strelkasi nol ustiga kelib to‘xtasa yoki elektrometr kapilyardagi simob meniksi boshqa qo‘zg‘lmasa bu xl kompensatsion momentdan xabar beradi. Shundan keyin suriluvchi kontakt reoxordning qaysi joyida turgani hisoblab topiladi: bunda hisoblash lineykaning normal element ulangan uchidan boshlanadi. Bu kuzatishlar 3 martta takrorlanib ularning o‘rtacha arifmetik qiymati olinadi. Shundan keyin normal element zanjirdan ajratiladi(uzilzdi) va zanjirga tekshirilayotgan element, yani tuzlarning konsentratsiyasi 0.1 n gat eng teng bo‘lgan mis rux element ulanadi. Bu element uchun xam yuqorida ko‘rsatilgan tajribada kompension nuqta topiladi.

Mis rux galvanik zanjirning e yu k quydagi formula bilan hisoblab topiladi:

a₁

e_x = e_n 

a

bunda e_x - mis rux galvanik zanjirning e yu k, v hisobida ;

e_n - normal elementning e yu k, v hisobida ;

a₁ - tekshirilayotgan element uchun kompension nuqta topilganda lineyka kesmasini uzunligi sm hisobida;

a - normal elemen uchun kompension nuqta topilganda lineyka kesmasini uzunligi sm hisobida;

tuzlarning konsentratsiyasi 0.01 n ga teng ertmalardan tashkil topgan zanjirning e yu k ning qiymati quydagi formula bilan hisoblab topiladi:

Kuzatish natijalarining yozish tartibi

Zanjir	a mm	a1mm	Ex tajribadan v	Ex tajribadan v	Xato %

ishlatish qulayroqdir. Rux potensialining o‘lchash uchun quydagich zanjir tuziladi:

Hg	Hg2Cl2	KCl ning to‘yingan eritmasi	KCl ning to‘yingan eritmasi	0,1 n. ZnSO4	Zn
Mis uchun:
Hg	Hg2Cl2	KCl ning to‘yingan eritmasi	KCl ning to‘yingan eritmasi	0,1 n. CuSO4	Cu

Simob- rux zanjirining e yu k yuqorida tavsif etilgan tartibda o‘lchanadi. Galvanik elementning e yu k ayrim elektrodlar potensiallarining ayirmasiga teng ekani ma’lum shu sababli tekshirilayotgan elektrodning potensiali zanjir e yu k bilan normal elektrod (solishtiriladigan elektrod ) potensiali ayirmasiga qarab hisoblab chiqarilishi mumkun. Simob- mis elementining e yu k xam xuddi yuqorida ko‘rsatilgan tartibda topiladi va mis uchun elektrod potensialining qiymati hisoblab chiqariladi.

Formuladan foydalanib eritmalari konsentratsiyasi 0.1 n va 0.01 n ga teng bo‘lgan rux va mis elektrod potensiallarining qiymati topiladi topilgan qiymat tajribada olingan qiymat bilan solishtirib ko‘riladi.