1-расм. Галванометр асбобининг ташқи кўриниши ва тузилиши.
Ишнинг бажарилиши: Якоби-Даниэль элементининг ЭЮК ни аниқлаш тартиби ўқув қўлланмада амалий машғулотларга бағишланган дарсликда батафсил баён этилган.
(1)-(5) тенгламалардан Якоби-Даниэль элементининг ЭЮК ҳ исоблангандан сўнг (6)-(8) тенгламалардан гальваник элементдаги термодинамик мувозанат константаси ҳисобланади ва жараённинг кимёвий қайтар ёки қайтмаслиги ҳақида фикр юритилади (1-жадвал).
Алоҳида электроднинг потенциалини аниқлаш учун солиштириш электроди (водород, каломель, кумуш хлорид ёки бошқа қутбланмайдиган стандарт электрод) ва ўрганилаётган электроддан иборат гальваник элемент тузилади (1-жадвал) ва (9)- (12)тенгламалардан электроднинг потенциали ҳисобланади.
Буфер эритманинг рН ини аниқлаётганда стандарт электродлардан иборат (хингидрон ва каломель) занжир тузилади ва ушбу галваник элементнинг ЭЮК Етаж ўлчанади (1-жадвал). Сўнгра занжир ЭЮК нинг назарий қиймати Еназ ни билган ҳолда буфер эритмадаги водород ионларининг концентрацияси рНхис (13)-(16) тенгламалардан ҳисобланади. Буфер эритмадаги водород ионларининг концентрациясини тажрибада рНтаж ҳам рН-метрдан фойдаланиб ўлчанади ва олинган натижалар солиштирилади.
Электролитларниннг сувли эритмаларидаги ионларнинг ўртача активлик коэффициентлари орқали ҳам мис ва рух электродларининг потенциаллари (17)-(19) тенгламалардан назарий ҳисобланади ва 2-жадвалга ёзилади.
2-расм. Якоби-Даниэль элементининг ишлаш схемаси.
1-жадвал.
Якоби-Даниэль элементининг ЭЮК ва термодинамик мувозанат константаси, алоҳида электродларнинг потенциаллари ва буфер эритманинг водород кўрсаткичи.
t= -0C
Лаборатория иши № 7 ПотенциометриК ТИТРЛАШ Ишнинг мақсади: Хингидрон электроди ёрдамида потенциометрик кислота-асос титрлаш.
Ишнинг моҳияти: Индикатор электроди потенциалининг (ёки элемент ЭЮК нинг) сакраши бўйича эквивалент нуқта аниқланади. Индикатор электроди, одатда, титрланаётган модда ионларига нисбатан қайтар бўлади. Потенциали эритманинг рН ига боғлиқ бўлган электроддан фойдаланиб, кислота ёки асосни нейтраллаш усулида потенциометрик титрланади. Қайтар оксидланиш-қайтарилиш системалари учун индифферент электродлар қўлланилади. Чўктириш ёки комплекс хосил қилиш усулида потенциометрик титрлашда ишчи электрод титрлаш жараёнида чўкма ёки комплекс ҳосил қилувчи компонентга (ионга) нисбатан қайтар бўлиши керак.