Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni


“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr



Download 11,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet202/436
Sana22.02.2022
Hajmi11,09 Mb.
#80408
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   436
Bog'liq
Конференция - физика-PDFга

“Fizikaning hozirgi zamon ta’limidagi o’rni”. Samarqand 2019-yil 13-14 dekabr.
 
196 
topshiriqlardan iborat bo'lishi kerak. 
Mustaqil ishining mazmuni va hajmini aniqlashda o'quvchilarning yosh xususiyatlari hisobga 
olinishi lozim. 
O'qituvchi mustaqil ishini bajarishga oid ko'rsatmalar berishda ishning maqsadi va ahamiyatini 
ochib beradi. Uni bajarishga oid tavsiyalar beradi. Mumkin bo'lgan qiyinchiliklar va uni bartaraf qilish 
yo'llarini aytib o'tadi, o'z-o'zini nazorat qilishning maqsadga muvofiq keladigan usulini tavsiya qiladi. 
Adabiyotlar ro’yxati. 
1. N. Sadriddiniv., A. Rahimov., A. Mamadaliev., Z. Jamolova. “Fizika 0‘qitish uslubi asoslari” 
o‘quv qo‘llanma.- Т.: “O‘zbekiston” NMIU, 2006. 
2. 
Методика преподавания физики в 6-7 классах средней школы. Под.ред В.П. Орехова, 
А.В. Усовой. М.: «Просвещение». 1976. 
КВАНТ МЕХАНИКАНИ ЎҚИТИШДА ФАН ТАРИХИГА ОИД МАТЕРИАЛЛАРДАН 
МУСТАҚИЛ ИШ МАВЗУСИ СИФАТИДА ФОЙДАЛАНИШ ОРҚАЛИ 
ТАЛАБАЛАРНИНГ ИЛМИЙ ДУНЁҚАРАШИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ 
Ғ.Б. Саматов. Гулистон давлат университети 
Физика тарихи бу физиканинг муҳим бўлимларидан бири ҳисобланиб, унинг асосий 
вазифаси фактлар, ихтиролар, гипотезаларни таъкидлаш бўлмасдан, балки тушунча ва 
тасаввурларнинг эволюциясини таҳлилидан иборат. Замонавий физиканинг буюк биноси 
қандай яратилган ва ривожланганлигини тушиниш учун унинг ирмоқларидан то ҳозирги 
даражасигача тасаввурлар ва тушунчаларнинг эволюциясини ўқиб ўрганиш зарур. Ҳар ҳил ва 
ранг- баранг физикавий ғоялар ичида атом гипотезаси ўзига ҳос муҳим ўринга эга. Атом 
физикасининг яратилиши ва ривожланиши классик тасаввурлар ва тушунчаларни инқилобий 
қайта фикрлаб ва мушоҳада қилиб кўриш натижасида амалга ошган. Замонавий физиканинг 
ривожланиш жараёни физикада сабабият муаммоси, ўлчаш ва кузатувчининг роли ҳамда инсон 
онги муаммолари бўйича ўтказилган тортишувларга жуда бой бўлган [1]. Ҳозирги кундаги 
ОТМ лардаги ўқув адабиётларида бу жараёнлар тўла акс этмаган, фақат асосий қонуниятлар ва 
қонунларга эътибор қаратилган. Адабиётларнинг кўпчилиги мавжуд дарсликлар ва ўқув 
қўлланмалари асосида яратилганлигидан кўпчилик тарихий фактлар нотўғри кўрсатилган, 
масалан айрим адабиётларда “квант” тушунчаси М.Планк томонидан киритилган деб 
кўрсатилса, баъзиларида А.Эйнштейн томонидан киритилган деб ёзилган. Формулаларнинг 
келтириб чиқарилиши кўп адабиётларда муаллифникидан фарқ қилади. 
Биз бу мақолада квант механиканинг физикавий асослари деб хисобланувчи бўлим 
мавзуларини абсолют қора жисмнинг нурланишидан бошланиб Гейзенбергнинг ноаниқликлар 
муносабатлари мавзуси билан якунланувчи бўлимга оид мавзуларнинг тарихи, квант механика 
асосчилари деб тан олинган олимларнинг қандай қийинчилик билан ихтиролар қилгани ва улар 
орасидаги илмий тортишувлар ва бошқа тарихий фактларни квант механикани ўрганиш 
жараёнида талабаларга мустақил иш сифатида бажаришни таклиф қилдик ва уларга бу ишнинг 
бўлажак физикларга қанчалик зарурлигини тушунтирдик. Мақолада 19 асрнинг охирларида 
абсолют қора жисмнинг спектрал зичлиги функцияси 


ёки 


нинг экспериментал натижалар 
билан мос келувчи ифодаси М.Планк томонидан олинганлиги ва келтириб чиқариш усулини 
баён этамиз. [1,2] Планк 


учун Вин формуласининг камчиликларини билган ҳолда 
формулани экспериментал фактларга мослаштирмоқчи бўлган. Планкнинг эслашича, 1990 
йилнинг 7 октябрида уйига меҳмон бўлиб келган физик –экспериментатор Рубенс унга қисқа 
тўлқинлар соҳасида ўтказилган экспериментлар Вин формуласи билан яхши мос келишини ва 
узун тўлқинлар соҳасида 


температурага пропорционаллигини айтган. Планк шу шартларга 
мос келувчи формулани интерполяция усули билан қуйидагича кўринишда олган. 



Download 11,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   198   199   200   201   202   203   204   205   ...   436




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish