Fizikadan 2-semestr on uchun savollar va masalalar

Fizikadan 2-semestr ON uchun savollar va masalalar.

1. 
   Tebranma jarayonlar to’g’risida tushuncha, erkin va majburiy tebranishlar
   
2. 
   Garmonik tebranishlar va uning xususiy parametrlari
   
3. 
   Garmonik tebranishlarning differensial tenglamasi
   
4. 
   Mexanik garmonik tebranishlar, tebranayotgan jismga ta’sir etayotgan kuch
   
5. 
   Garmonik tebranayotgan moddiy nuqtaning energiyasi
   
6. 
   Garmonik assilyatorlar, prujinali va matematik mayatnik
   
7. 
   Fizik mayatnik va elektromagnit tebranishlar konturi uchun Tomson formulasi
   
8. 
   Tebranish konturidagi zaryad tenranishlarining differensial tenglamasi tok va kuchlanishning o’zgarish tenglamasi
   
9. 
   Elektr va mexanik tebranishlarning oxshashliklari
   
10. 
    So’nuvchi tebranishlar va ularning differensial tenglamasi, amplitudasi
    
11. 
    So’nish dekrementi va so’nish koeffisienti. Tebranuvchi tizimning asilligi
    
12. 
    Erkin so’nuvchi tebranishlar prujinali va real tebranish konturi talqinida
    
13. 
    Tepkilar va Lisaju figuralari
    
14. 
    Majburiy tebranishlar va ularning differensial tenglamalari ( mexanik va elektr tebranishlar uchun)
    
15. 
    Tok kuchining o’zgarish tenglamasi, rezonans
    
16. 
    O’zgaruvchan tok zanjirida aktiv,sig’im va induktiv qarshiliklar
    
17. 
    To’lqin va uning turlari. Yassi va sferik to’lqinlar, to’lqin fronti.
    
18. 
    To’lqinlarning xususiy parametrlari: davri ,chastotasi, tezligi, to’lqin uzunligi, tsiklik chastotasi.
    
19. 
    To’lqindagi zarrachalarning tebranish tenglamasi. Yassi va sferik to’lqin tenglamasi.
    
20. 
    To’lqinlarning fazafiy tezligi, to’lqin tenglamasining differnsial ko’rinishi, Laplas operatori.
    
21. 
    To’lqin energiyasi oqimining zichligi, Umov vektori.
    
22. 
    Dopler effekti.
    
23. 
    Elektromagnit to’lqinlarning differensial ko’rininshi, to’lqinning fazali tezligi uchun Laplas operatori. EM to’lqinning vakuumdagi tezligi.
    
24. 
    EM to’lqinlar uchun Maksvell tenglamalar sistemasi.
    
25. 
    Gers tajribasi, radioaloqaning fizik asoslari.
    
26. 
    Yorug’lik to’lqinlarining interferensiyasi, chopar va turg’un to’lqinlar.
    
27. 
    Yorug’likning korpuskulyar-to’lqin dualizmi. Gyuygens va Gyuygens-Frenel prinsipi.
    
28. 
    Difraksion panjara va uning tenglamasi. Nyuton xalqalari.
    
29. 
    Interferensiya va interferensiya usullarining qo’llanilishi.
    
30. 
    Yorug’lik dispersiyasi. Normal va anomal dispersiya. Buger qonuni.
    
31. 
    Yoruglikning sochilishi Reley qonuni.
    
32. 
    Yoruglikning qutblanishi, Malyus va Bryuster qonunlari. Qutblanish darajasi.
    
33. 
    Modda zarrachalaning korpuskulyar-to’lqin dualizmi. Lui De Broyl gipotezasi.
    
34. 
    Devisson va Jermer tajribasi. Feynman va Yensenning tajribalari.
    
35. 
    Geyzenbergning noaniqlik nisbati. To’lqin funksiyaning xususiyatlari.
    
36. 
    Tomsonninmg atom modeli, Rezerford tajribasi.
    
37. 
    Atom yadrosining tuzilishi.
    
38. 
    Vodorod atomining ciziqli spektri, Balmerning umumlashgan ifodasi.
    
39. 
    Ridberg doimiysi, Laymann va Balmer seriyalari.
    
40. 
    Pashen va Breket seriyalari.
    
41. 
    Pfund va Xemfri seriyalari.
    
42. 
    Atom tuzilishiga oid Bor postulatlari.
    
43. 
    Frank-Gers tajribasi.
    
44. 
    Elektron spini.
    
45. 
    Qattiq jismlarning tuzilishi. Amorf, polikristall va monokristall moddalar.
    
46. 
    Triklin va monoklin tizim.
    
47. 
    Rombik va tetroganal tizim.
    
48. 
    Kubik, geksoganalva trigonal tizim.
    
49. 
    Atomlar orasidagi o’zaro ta’sir energiyasining masofaga bog’liqligi.
    
50. 
    Van-Der-Vaals kuchlari.
    
51. 
    Dispersiyaviy ta’sir kuchlari.
    
52. 
    Kovalent bog’lanishlar.
    
53. 
    Sof yarim o’tkazgichlar va ularning xususiy o’tkazuvchanligi.
    
54. 
    Donor aralashmali yarim o’tkazgichlar va n-tip o’tkazuvchanlik.
    
55. 
    Akseptor aralashmali yarim o’tkazgich va p-tip yarim o’tkazuvchanlik.
    
56. 
    n-tip va p-tip yarim o’tkazgichlar uchun Fermi sathi formulalari.
    
57. 
    n-tip yarim o’tkazgichlar elektronlar va p-tip yarim o’tkazgichlarda akseptorlar konsentratsiyasi.
    
58. 
    Yarimo’tkazgichli asboblar: fotoqarshilik, diod, thermistor, fotodiodlar.
    
59. 
    Yarimo’tkazgichli asboblar: svetodiod, yarim o’tkazgichli laerlar, tranzistorlar va mikrosxemalar.
    
60. 
    Chiqish ishi, metall-metall kontakti.
    
61. 
    Chiqish ishi, yarim o’tkazgich-metall kontakti.
    
62. 
    Atomning spin magnit momenti.
    
63. 
    Tashqi bir jinsli bo’lmagan magnit maydonda para-va diamgnetiklar.
    
64. 
    “Katta portlash” nazariyasi, Habbl doimiysi.
    

Masalalar.

1. 
   Garmonik tebranish amplitudasi 5 sm, davri 4 sekundga teng. Tebranayotgan nuqtaning maksimal tezligini toping.
   
2. 
   Moddiy nuqtaning garmonik tebranishlar amplitudasi A=2 sm, tebranishlarning to’la energiyasi W=3·10^-7J. Muvozanat vaziyatidan qancha siljiganda tebranayotgan nuqtaga F=2,25 ·10^-5 N kuch ta’sir etadi?
   
3. 
   Prujinaga 10 kg yuk osilgan. Prujina 1 kg kuch ta’sirida 1,5 sm cho’zilishi mumkin bo’lsa, yukning vertikal tebranish davrini aniqlang.
   
4. 
   So’nuvchi tebranish x=5e^-0,25tsin tenglama ko’rinishda berilgan. 0, T, 2T, 3T va 4T vaqt paytlari uchun tebranuvchi nuqta tezligini toping.
   
5. 
   1 min da tebranish amplitudasi ikki marta kamaysa, matematik mayatnikning so’nish logarifmik dekrementi qanchaga teng bo’ladi? Mayatnikning uzunligi 1m.
   
6. 
   Davri 10^-14sek ga teng tebranishning to’lqin uzunligini toping. Tebranishning tarqalish tezligi 3·10⁸ m/sek.
   
7. 
   Tebranish manbaidan 10 m va 16 m masofadagi ikki nuqtaning tebranishning fazalar farqi qanchaga teng. Tebranish davri 0,04 sek va tarqalish tezligi 300 m/sek.
   
8. 
   435 Hz chаstоtаli аsоsiy tоn lya ning to’lqin uzunligi tоpilsin. Tоvush tеzligi 340 m/sеk dеb qаbul qilinsin.
   
9. 
   Tоvushshshg kеrоsindаgi tаrqаlish tеzligi 1330 m/sеk. Kеrоsinning siqilish kоeffitsiyеnti tоpilsin.
   
10. 
    Dеngizning chuqurligi eхоlоt yordаmi bilаn o’lchаngаn. Tоvush pаydо bo’lgаn pаytdаn uni qаbul qilib оlgungа qаdаr 2,5 sеk o’tgаn bo’lsа, dеngizning chuqurligi qаnchа bo’lgаn? Suvning siqilish kоeffitsiyеnti m²/sеk vа dеngiz suvining zichligi 1030 kg/m³.
    
11. 
    1) — 20°C, 2) 0°C; 3) + 20°C tеmpеrаturаlаrdа tоvushning hаvоdа tаrqаlish tеzligi tоpilsin.
    
12. 
    Yozdа hаvоdаgi (tеmpеrаturа +27°C) tоvushning tаrqаlish tеzligi qishdаgi (tеmpеrаturа — 33°C) tаrqаlish tеzligidаn nеchа mаrtа ko’p?
    
13. 
    Ikki аtоmli gаzning zichligi 760 mm simоb ustunidа g/sm³ bo’lsа, tоvushning shu gаzdа tаrqаlish tеzligi tоpilsin.
    
14. 
    Ko’chаdаgi 70 fоn kаttiklikdаgi shоvqin хоnаdа 40 fоn qаttiqlikdаgi shоvqin bo’lib eshitilаdi. Ko’chаdаgi vа хоnаdаgi tоvush intеnsivliklаrining nisbаti tоpilsin.
    
15. 
    Tоvush intеnsivligi 1000 bаrаvаr kuchаygаn. 1) Tоvush bоsimining dаrаjаsi nеchа dеtsibеll kuchаygаn? 2) Tоvush bоsimining аmplitudаsi nеchа mаrtа kаttаlаshgаn?
    
16. 
    Tоvush iitеnsivligl 10^-2 Vt/m². 1) Qаttiqlik dаrаjаsini, 2) tоvush bоsimi аmplitudаsini tоping.
    
17. 
    Ikki pоyеzd 72 km/sоаt vа 54 km/sоаt tеzlik bilаn bir-birigа qаrаmа-qаrshi kеlmоqdа. Birinchi pоyеzd 600 Hz chаstоtа bilаn hushtаk chаlаdi. Ikkinchi pоyеzddаgi yo’lоvchi eshitаdigаn tоvushning: 1) pоyеzdlаr uchrаshishidаn аvvаl, 2) pоyеzdlаr uchrаshgаnidаn kеyin qаndаy tеbrаnish chаstоtаdа bo’lishini tоping. Tоvush tеzligi 340 m/sеk dеb оlinsin.
    
18. 
    Rаdiusi 0,05 sm bo’lgаn po’lаt tоr 100 kG kuch bilаn tаrаng tоrtilgаnidа 320 chаstоtаli tоn bеrishi uchun uning uzunligi qаndаy bo’lishi kеrаk?
    
19. 
    2 mkF sig’imdа 1000 Hz tоvush chаstоtаsini оlish uchun tеbrаnish kоnturigа qаndаy induktivlik ulаsh kеrаk? Kontur qаrshiligi hisobga оlinmаsin.
    
20. 
    sеk vаqt pаyti uchun tеbrаnish kоnturi mаgnit mаydоni enеrgiyasining elektr maydoni energiyasiga nisbаti nimаgа tеng?
    
21. 
    Ikki yoqlama qavariq linza yuzlarining egrilik radiuslari R₁=R₂=50 sm. Linza materialining sindirish ko’rsatkichi n=1,5. Linzaning optik kichini toping.
    
22. 
    Fokus masofasi 16 sm bo’lgan linza buyumning oralari 60 sm bo’lgan ikki vaziyatida aniq tasvir beradi. Buyumdan ekrangacha bo’lgan masofa topilsin.
    
23. 
    Linzaning havodagi fokus masofasi 20 sm bo’lsa, linza suvga botirilgandagi fokus masofasini toping. Linza yasalgan shishaning sindirish ko’rsatkichi 1,6.
    
24. 
    Botiq sferik ko’zguning egrilik radiusi 20 sm. Ko’zgudan 30 sm uzoqlikda balandligi 1 sm bo’lgan buyum qo’yilgan. Tasvirning vaziyati va balandligi topilsin. Chizmasi berilsin.
    
25. 
    Qavariq sferik ko’zguning egrilik radiusi 60 sm. Ko’zgudan 10 sm uzoqlikda balandligi 2 sm keladigan buyum qo’yilgan. Tasvirning vaziyati va balandligi topilsin. Chizmasi berilsin.
    
26. 
    Beshinchi va yigirma beshinchi yorug’ Nyuton halqalari o’rtasidagi masofa 9 mm ga teng. Linzaning egrilik radiusi 15 m. Qurilmaga tushayotgan monoxromatik yorug’likning to’lqin uzunligi topilsin. Kuzatish qaytgan yorug’likda olib boriladi.
    
27. 
    Agar difraksion panjara doiymiysi 2 mkm ga teng bo’lsa, natriy sariq chizig’ining (λ=5890Ǻ) eng katta spektr tartibli topilsin.
    
28. 
    Birinchi tartibli spektrdagi λ=6680 Ǻ uchun difraksion panjara burchak dispersiyasi 2,02·10⁵ rad/m. Difraksion panjara davrini toping.
    
29. 
    Sindirish ko`rsatkichi 1,57 bo’lgan shishadan qaytgan yorug’likning to`la qutblanish burchagi aniqlansin.
    
30. 
    Tabiiy yorug’lik shishaga (n=1,5) 45⁰ burchak bilan tushayotganda 1) qaytish koeffitsiyenti va qaytgan nurlarning qutblanish darajasi, 2) singan nurlarning qutblanish darajasi aniqlansin.
    
31. 
    1) Qizil yorug’lik nurlari (λ=7∙10^-5 sm), 2) rentgen nurlari (λ=0,25 Ǻ) va 3) gamma – nurlari (( λ=1,24∙10^-2 Ǻ) fotonining massasini toping.
    
32. 
    Fotonga muvofiq keladigan to’lqin uzunlik 0,016 Ǻ bo’lsa, uning energiyasi, massasi va harakat miqdorini toping.
    
33. 
    Elektronning harakat miqdori to’lqin uzunligi λ=5200Ǻ bo’lgan fotonning harakat miqdoriga teng bo’lishi uchun u qanday tezlik bilan harakat qilishi kerak?
    
34. 
    Foton massasi tinch turgan elektron massasiga teng bo’lishi uchun uning energiyasi qancha bo’lishi kerak?
    
35. 
    Kompton hodisasida tushayotgan foton energiyasi sochilgan foton bilan tepkili elektron o’rtasida baravar taqsimlanadi. Sochilish burchagi . Sochilgan foton energiyasini va harakat miqdorini toping.
    
36. 
    1) Qizil yorug’lik nurlari (λ=7∙10^-5sm), 2) rentgen nurlari (λ=0,25Ǻ) va 3) gamma – nurlari (( λ=1,24∙10^-2Ǻ) fotonining massasini toping.
    
37. 
    Fotonga muvofiq keladigan to’lqin uzunlik 0,016 Ǻ bo’lsa, uning energiyasi, massasi va harakat miqdorini toping.
    
38. 
    Simob yoyining quvvat 125 Vt. Quyidagi to’lqin uzunlikka ega nurlanishdan har sekundda necha kvant yorug’lik chiqadi: 1) λ=6123Ǻ, 2) λ=5791Ǻ, 3) λ=5461Ǻ ? Bu chiziqlarning intensivligi mos holda 1) 2%, 2) 4% ga teng. 80 % quvvat nurlanishga ketadi deb hisoblansin.
    
39. 
    Elektronning kinetik energiyasi to’lqin uzunligi λ=5200Ǻ bo’lgan foton energiyasiga teng bo’lishi uchun elektron qanday tezlik bilan harakat qilishi kerak?
    
40. 
    Elektronning harakat miqdori to’lqin uzunligi λ=5200Ǻ bo’lgan fotonning harakat miqdoriga teng bo’lishi uchun u qanday tezlik bilan harakat qilishi kerak?
    
41. 
    Foton massasi tinch turgan elektron massasiga teng bo’lishi uchun uning energiyasi qancha bo’lishi kerak?
    
42. 
    Monoxromatik fotonlar dastasini t=0,5 min vaqt ichida S=2 sm² maydonchadan olib o’tadigan harakat miqdori P_ф=3∙10^-4 g∙sm/sek. Bu dasta uchun maydon birligiga vaqt birligida tushadigan energiyani toping.
    
43. 
    Ikki atomli gaz molekulasining kinetik energiyasi qanday haroratda to’lqin uzunligi λ=5,89∙10^-4 mm bo’lgan foton energiyasiga baravar bo’ladi?
    
44. 
    Yuqori energiyalarda rentgen va gamma – nurlanish dozalarini rentgen bilan o’lchash uchun sharoit vujudga keltirish qiyin bo’lganligidan, GOST 8848-63 da kvantlar energiyasi 3 MeV gacha bo’lgan nurlanishlar uchun rentgendan doza birligi sifatida foydalanishga yo’l qo’yadi. Rentgen nurlanishining qanday chegaradagi to’lqin uzunligiga rentgen o’lchov birligini qo’llash mumkinligini aniqlang.
    
45. 
    Harakat miqdori 20⁰C haroratdagi vodorod molekulasining harakat miqdoriga teng bo’lgan foton massasini toping. Molekula tezligini o’rtacha kvadrat tezlikka baravar deb hisoblang.
    
46. 
    1 Million poloniy atomidan bir sutkada qanchasi parchalanadi?
    
47. 
    1 Million radiy (radon)ning emanatsiyasi atomidan bir sutkada qanchasi parchalanadi?
    
48. 
    1g radiyning 1 sek dagi parchalanish soni topilsin.
    
49. 
    Aktivligi 1 kyuri radonning massasi topilsin.
    
50. 
    Aktivligi 3,7·10¹⁰ parcha /sek ga teng ₈₄Po²¹⁰ poloniy miqdori topilsin.
    
51. 
    Radon atom soni 1 sutkada 18,2% kamaysa, radonning parchalanish doimiysini toping.
    
52. 
    1) Uran ₉₂U²³⁵ va 2) radon ₈₆Rn²²² larning solishtirma aktivligini toping.
    
53. 
    Geyger – Myuller ionizatsiya schyotchiklarida radioaktiv preparat bo’lmaganda ham ma’lum “fon” bo’ladi. Shu fon kosmik nurlanishlardan yoki radioaktiv ifloslikdan vujudga kelgan bo’lishi mumkin. 5 sek da schyotchikda bir marta impuls beruvchi fon qancha radon miqdoriga muvofiq keladi?
    
54. 
    Muayyan radioaktiv preparatning parchalanish tezligi ionizatsiya schyotchigi yordamida tadqiq etilmoqda. Boshlang’ich paytda schyotchik 10 sek da 75 marta impuls beradi. sek vaqt o’tganidan so’ng schyochik 10 sek ichida necha marta impuls beradi? T>>10 sek deb hisoblansin.
    
55. 
    Muayyan radioktiv preparatning parchalanish soni λ=1,44·10^-3c^-1. Oradan qancha vaqt o’tgandan so’ng dastlabki atom miqdorining 75% i parchalanadi?
    
56. 
    Magniyning uchta izotopi: ₁₂Mg²⁴ , 2) _­12Mg²⁵ va 3) ₁₂Mg²⁶ yadrolari tarkibidagi proton va neytronlar sonini toping.
    
57. 
    Quyidagi yadro reaksiyalarida yetishmayotgan ishoralarni to’ldirib yozing.
    

1) ₁₃Al²⁷(n, α) x;

2) ₉F¹⁹ (p, x) ₈O¹⁶

3) ₂₅Mn⁵⁵ (x n ) ₂₆Fe⁵⁵

58. Quyidagi yadro reaksiyalarida yetishmayotgan ishoralarni to’ldirib yozing.

1) ₁₃Al²⁷(α, p) x;

2) ₇N¹⁴ (n, x) ₆C¹⁴

3) x (p, α) ₁₁Na²²
Izoh: fizika fanidan YN uchun jami 93 ta bilet tuziladi, unda 3 ta nazariy savol va 2 amaliy masala bo’ladi.nazriy savollar uchun 3*10 ball=30ball+ masala uchun esa 2* 10ball=20 ball jami =50 ball.

Xurmatli 1-kurs talabalari ushbu savollarni telegram kanidan olishingiz mumkin<@fizikatatuuf>

Qiziqtirgan savollar bo’yicha kanal adminstratori: K.A.Bobojonovga murojaat qilishlaringiz mumkin.