Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

51-§. Transformatorlar
  ;    n
1 
= n
2
⋅
      ;                n
1 
=
 
9
 
⋅
             =
 
220 ta;
U
1
U
2
  P
1 
= I
1
U
1
;     I
1 
=       ;                  I
1 
=           ≈ 0,045 A
 
;
P
1
U
1
  P
2 
= I
2
U
2
;     I
2 
=       ;                  I
2 
=        = 1 A
 
.
P
2
U
2
220
 
V
9 V
10 W
220 V
P
2
P
1
η =  
      ⋅
 
100%;
=
n
2
n
1
U
2
U
1
P
2
η
P
1
=  
      ⋅
 
100%;
 9 W
90%
P
1
=  
      ⋅
 
100% = 10 W;
9 W
9 V

---

144
Buzilgan (ishdan chiqqan) biror transformatorni oling. Uning chulg‘amlaridagi
simlarni yeching. Har bir chulg‘amdagi o‘ramlar sonini sanang. Transformatorning
tuzilishini ko‘zdan kechiring. Xulosalaringizni daftaringizga yozing.
52-§. TRANSFORMATORNING TUZILISHI VA
ISHLASHINI O‘RGANISH
(laboratoriya ishi)
Kerakli jihozlar: 30 V kuchlanishli o‘zgaruvchan tok manbayi, 30 V
kuchlanishni pasaytiruvchi transformator, reostat, volt-
metr (2 ta), ampermetr (2 ta), kalit, ulovchi simlar.
Ishni bajarish tartibi
1. Laboratoriya ishini o‘tkazish uchun
mo‘ljallangan pasaytiruvchi transformatorni
ko‘zdan kechiring. Unga yozib qo‘yilgan
birlamchi chulg‘amdagi o‘ramlar soni −  n
1
 ni
va ikkilamchi chulg‘amdagi o‘ramlar soni −
n
2
 ni jadvalga yozing. n
1
/n
2
 nisbatni hisoblang
va jadvalga yozing.
2. Transformatorning birlamchi chulg‘amini
ampermetr va kalit orqali 30 V kuchlanishli o‘zgaruvchan tok manba-
yiga, ikkinchi chulg‘amini reostat, voltmetr va ampermetrga 202-rasmda
tasvirlangandek ulang.
3. Yig‘ilgan elektr zanjir sxemasini daftaringizga chizib oling.
4. Kalitni ulang. Voltmetrlar yordamida birlamchi va ikkilamchi chul-
g‘amdagi U
1
 va U
2
 kuchlanishni o‘lchang, U
1
/U
2
 nisbatni hisoblang, o‘l-
chash va hisoblash natijalarini jadvalga yozing.
5. Reostat surgichining birinchi holatida birlamchi chulg‘amdan
o‘tayotgan  I
1
 tokni va ikkilamchi chulg‘amdan o‘tayotgan I
2
 tokni am-
permetrlar yordamida o‘lchang, I
2
/I
1
 nisbatni hisoblang, natijalarni
jadvalga yozing.
6. Reostat surgichini suring. Surgichning ikkinchi holatida birinchi
chulg‘amdan o‘tayotgan I
1
 tokni va ikkilamchi chulg‘amdan o‘tayotgan
I
2
 tokni o‘lchang, I
2
/I
1
 nisbatni hisoblang, o‘lchash va hisoblash
natijalarini jadvalga yozing.
7. Reostat surgichini suring. Surgichning uchinchi holatida birlamchi
chulg‘amdan o‘tayotgan I
1
 tokni va ikkilamchi chulg‘amdan o‘tayotgan
I
2
 tokni o‘lchang, I
2
/I
1
 nisbatni hisoblang, o‘lchash va hisoblash natija-
larini jadvalga yozing.
202-rasm