Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

V BOB YUZASIDAN MUHIM XULOSALAR
•
«Magnit» so‘zi Kichik Osiyodagi qadimgi Magnesiya shahri nomidan kelib
chiqqan. Bu yerda topilgan temirni tortuvchi toshni «magnesiya toshi» deb
atashgan.
•
Tabiiy magnitga ishqalanib magnitlanib qolgan po‘lat bo‘laklari sun’iy magnitlar
deb ataladi.
•
O‘zining magnitlangan holatini uzoq vaqt yo‘qotmaydigan jism doimiy magnit
yoki oddiygina qilib magnit deb ataladi.
•
Magnit atrofida maydon mavjuddir. Bu maydon magnit maydon deb ataladi.
Magnit maydonda temir qirindilari joylashgan chiziqlar magnit kuch
chiziqlarini bildiradi.
•
Magnitlarning janubiy qutbi S harfi (inglizcha «south» − «janub» so‘zining
bosh harfi) bilan, shimoliy qutbi N harfi (inglizcha «north» − «shimol»
so‘zining bosh harfi) bilan belgilanadi. Magnit kuch chiziqlarining yo‘nalishi
sifatida N qutbdan S qutbga tomon yo‘nalish qabul qilingan.
•
Yerning janubiy magnit qutbi 75° shimoliy kenglik va 99° g‘arbiy uzunlik
yaqinida, Yer sharining shimoliy geografik qutbidan taxminan 2
 
100 km
uzoqlikda joylashgan.
•
Shimoliy magnit qutb Yerning janubiy geografik qutbi yaqinida bo‘lib, 66,5°
janubiy kenglik va 140° sharqiy uzunlikda joylashgan.
•
Kompas Yer sharining shimoliy geografik qutbini emas, balki janubiy magnit
qutbini ko‘rsatadi.
•
Elektr tok o‘tayotgan o‘tkazgich atrofida magnit maydon mavjud.
•
To‘g‘ri tokning magnit kuch chiziqlari shu tok o‘tayotgan o‘tkazgichni o‘rab
olgan aylanalar bilan tavsiflanadi.
•
To‘g‘ri tok atrofida hosil bo‘ladigan magnit maydon kuch chiziqlari yo‘nalishini
parma qoidasi orqali quyidagicha topish mumkin: agar parmaning ilgarilanma

---

126