Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

Elektromagnit relening qo‘llanilishiga misollar
Elektromagnit rele texnikaning barcha
sohalarida, ayniqsa, avtomatika sohasida keng
qo‘llaniladi.
1. Katta binolarda yong‘in haqida xabar
beruvchi qurilmaning ishlashini ko‘rib chi-
qaylik.
Xonaning shiftiga o‘rnatilgan termoele-
ment yong‘in sodir bo‘lishi bilan qiziydi va
unda tok hosil bo‘ladi. Termoelement relega ulangan bo‘lib, termo-
element hosil qilgan tok rele kontaktlarini ulaydi (159-rasm). Shu zahoti
sirena lampochkalari yonadi va yong‘in o‘chiruvchi nasoslar dvigatellari
ishga tushadi yoki yong‘in o‘chirish idorasiga xabar beradi.
2. Metroga kirishdagi o‘tish joyida fotoelementli elektromagnit rele
qo‘llaniladi. Agar o‘tish joyidan jeton tashlamasdan
o‘tmoqchi bo‘lsangiz, ikki chekkadan to‘siqlar chi-
qadi va yo‘lingizni to‘sib qo‘yadi. Sizning jeton
tashlamasdan o‘tayotganingizni to‘siqlar qanday
sezadi?
Agar e’tibor bergan bo‘lsangiz, o‘tish joyining
bir tomonidagi darchadan nur dastasi chiqib,
ikkinchi tomondagi darcha ichiga tushib turadi (160-
rasm). Yorug‘lik nuri fotoelementga tushib turganida
unda uzluksiz tok hosil bo‘lib turadi va relening
yakori elektromagnitga tortilgan holatda bo‘ladi.
159-rasm
Termoelement
Rele
158-rasm
— rele chulg‘ami
— ulovchi rele
— uzuvchi rele
— ulab-uzuvchi rele
160-rasm
Lampochka
Nur
Fotoelement

---

118