Fizika va kimyo



Download 6,57 Mb.
bet173/203
Sana05.09.2021
Hajmi6,57 Mb.
#165106
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   203
Bog'liq
fizikavij kimyo fanidan oquv uslubij mazhmua

V nuqtada

S nuqtada

Uchchala nuqtada erkinlik darajasi 0 ga teng, ya’ni sistema invariantli; ular ma’lum sharoitdagina mavjud bo‘ladi.



F = K – F + 2 = 1 – 3 + 2 = 0 sistema variantsiz bo‘ladi.

To‘rtta faza muvozanatda turgan hol bo‘lishi mumkin emas, chunki fazalar qoidasiga muvofiq bir komponentli sistemalarda 3tadan ortiq faza muvozanatda tura olmaydi.

Diagrammadagi SG punktir chizig‘i o‘tasovutilgan oltingugurtning metastabil (beqaror ) holatini ifodalaydi. G nuqta Sp, Ssuyuq, Sbug‘ fazalarining kamdan-kam uchraydigan metastabil muvozanatini xarakterlaydi.

GV chizig‘i Sp↔ Ssuyuq metastabil muvozanatga bosimning ta’sirini ifodalaydi.



Ishdan maqsad: Suyuq moddalarning yashirin molyar bug‘lanish issiqli-gini aniqlash.

Suyuqlikning bug‘ bosimi atmosfera bosimiga tenglashganda qaynash jarayoni boshlanadi. Suyuqlik isitilganda uning bug‘ bosimi oshadi va ma’lum haroratda uni bug‘ bosimi tashqi atmosfera bosimiga tenglashadi, demak suyuqlikning qaynash haroratida bu ikkala bosim tenglashadi. Agar tashqi bosim o‘zgarsa, qaynash harorati ham o‘zgarishi kerak, chunki turli tashqi atmosfera bosimga suyuqlikning bug‘ bosimi tenglashishi uchun, u turli darajada istilishi kerak. Masalan, tashqi atmosfera bosim bir atmosferaga teng bo‘lsa, suv 100°S da qaynaydi. Tog‘larda tashqi bosim bir atmosferadan kam, shunga ko‘ra u erlarda suv 100°S dan pastroqda qaynaydi.



Ish bajarish_tartibi: qaynash jarayonini turli bosim ostida olib borib, bu chog‘da qaynash haroratining o‘zgarishini o‘lchash orqali yashirin bug‘lanish issiqligini hisoblab topish mumkin. Bu vazifani amalda bajarish uchun tashqi bosimni o‘zgartira olishga imkon beradigan qurilma kerak. SHunday moslama 4 - rasmda ko‘rsatilgan:



4 – rasm. Tajriba uchun ishlatiladigan qurilma sxemasi

  1. tajriba uchun olingan suyuqlikni isitish uchun idish,

  2. termometr,

  3. qizdiruvchi (elektr plitasi),

  4. sovitgich,

  5. tuzimni atmosfera bilan bog‘lovchi jo‘mrak,

  6. manometr,

  7. bufer idish (bosim tekis o‘zgarishini ta’minlaydi),

  8. tuzumni vakuum-nasos bilan birlashtiruvchi jo‘mrak (havoni so‘rib olishda ishlatiladi).

Moslama yig‘ilgandan so‘ng, 5-jo‘mrak berkitiladi. Sovitgichga suv yuboriladi. So‘ng, 8-jo‘mrakni ochib, vakuum-nasos yordamida tuzim ichidan havo tortib olinadi va manometrda simob ustunlarining farqi mumkin bo‘lgan darajada katta bo‘lgandan so‘ng, 8-jo‘mrak yopiladi. Suyuqlik (1) isitila boshlanadi va termometr o‘zgarishini kuzatib, qaynash harorati aniqlanadi. So‘ng 5-jo‘mrakni juda ham ohistalik bilan ozgina ochib, tuzimga tashqaridan havo kirgiziladi (manometrda bosim 10-20 mm o‘zgarsin). Bu bosimda yana qaynash harorati aniqlanadi. SHunday qilib suyuqlikning qaynash harorati bir necha xil bosimda o‘lchash mumkin. Tajriba tamom bo‘lganda (5) va (8) jo‘mraklar ochilishi kerak.




Download 6,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   169   170   171   172   173   174   175   176   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish